#KancelariaProkurent
Kancelaria Prokurent była z Klientami – kiedy w 1989 r. była zmiana ustroju prawnego w Polsce, kiedy była uchwalana Konstytucja z 1997 roku, kiedy Polska wchodziła do Nato i UE, była kiedy na świecie był międzynarodowy kryzys finansowy w 2008 r. (po upadku Lehman Brothers). Za nami i przed nami dużo dobrego. Z Kancelarią Prokurent jesteście bezpieczni.
#ProkurentLawOffice
The Prokurent Law Firm was with clients – when in 1989 there was a change in the legal system in Poland, when the Constitution of 1997 was adopted, when Poland joined Nato and the EU. We were present when there was an international financial crisis in 2008 (after Lehman Brothers’ collapse). A lot of good is behind us and ahead of us. You can always feel safe with Kancelaria Prokurent/ Prokurent Law Office.
Autorzy/Author: Piotr Włodawiec/partner, radca prawny/partner/Legal adviser, Natalia Pałka, praktykant/intern
Zainteresował Cię artykuł, udostępnij go.
Are you interested in the article, share it.
e-mail: koronawirus@prokurent.com
Odwołanie pracodawcy od decyzji stwierdzającej chorobę zawodową
Choroba zawodowa jest pojęciem prawnym oznaczającym zachorowanie, które pozostaje w związku przyczynowym z pracą. Przyczyną ją wywołującą jest sama praca, jej rodzaj, charakter i warunki jej wykonywania.
Zgodnie z art. 2351 kodeksu pracy za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych „narażeniem zawodowym”.
Stwierdzenie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika ma znaczące skutki dla pracodawcy. Wiąże się zarówno z koniecznością dopełnienia pewnych obowiązków (np. dokonaniem stosownego wpisu w rejestrze chorób zawodowych, przesłaniem zawiadomienia o skutkach choroby zawodowej do instytutu medycyny pracy), jak i niekiedy z kosztami do których możemy zaliczyć m.in. koszty badań profilaktycznych, których celem jest zweryfikowanie, czy pracownik może dalej pracować na dotychczasowym stanowisku, czy podwyższenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, o którym mowa w rozdziale 4 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Niezależnie od świadczeń z ubezpieczenia społecznego, za wypadki przy pracy i choroby zawodowe może uzupełniająco odpowiadać także pracodawca. Pracownik może dochodzić na podstawie kodeksu cywilnego świadczeń uzupełniających, przewyższających kwoty przewidziane w przepisach regulujących świadczenia z tytuły wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Co więc w przypadku stwierdzenia choroby zawodowej przez pracownika lub byłego pracownika, z którą nie zgadza się pracodawca? Co w takim przypadku może być podstawą odwołania od decyzji?
Po pierwsze, pracodawca jako strona postępowania powinna mieć prawo udziału w postępowaniu pierwszoinstancyjnym. Strona powinna zostać zawiadomiona zgodnie art. 10 k.p.a. o możliwości zapoznania się z aktami sprawy i wypowiedzenia co do zgromadzonego w nim materiału dowodowego. Warto sprawdzić, czy pracodawca jako strona nie został tej możliwości pozbawiony.
Przede wszystkim, chcąc podważyć związek przyczynowy pomiędzy chorobą zawodową, a wykonywaną pracą należy mieć na względzie istniejące w porządku prawnym domniemanie. O ile stwierdzona u pracownika choroba została wymieniona w wykazie chorób zawodowych i praca była wykonywana w warunkach narażających na jej powstanie, istnieje domniemanie związku przyczynowego między chorobą zawodową a warunkami narażającymi na jej powstanie. Stwierdzenie z „wysokim prawdopodobieństwem” związku przyczynowego pomiędzy rozpoznanym schorzeniem, a warunkami wykonywanej pracy, zwalnia organy administracji z konieczności badania wszystkich możliwych pozazawodowych czynników, które mogły wywołać przedmiotowe schorzenie, w szczególności jeżeli warunki pracy wskazują na zawodową etiologię choroby.
Obalenie domniemania związku przyczynowego warunków pracy ze stwierdzonym schorzeniem jest możliwe tylko w przypadku wykazania, że choroba została spowodowana wyłącznie przyczynami nie pozostającymi w związku z pracą.
Ważnym aspektem jest również orzeczenie lekarskie właściwej jednostki orzeczniczej na podstawie, którego wydano decyzję. Posiada ono walor dowodu z opinii biegłego w rozumieniu art. 84 k.p.a., który organ powinien poddać rzetelnej i wnikliwej ocenie z punktu widzenia jego wiarygodności i wartości dowodowej, a zatem ustalić zgodnie z art. 80 k.p.a., czy jest ono sporządzone w sposób jasny, logiczny i spójny. Organ wydający decyzję w sprawie choroby nie jest uprawniony do merytorycznej kontroli orzeczeń lekarskich, ani wykonywania własnych ustaleń, prowadzących do odmiennego rozpoznania jednostki chorobowej. Jednakże nie oznacza to bezkrytycznej akceptacji, gdyż takie orzeczenie podlega ocenie pod kątem zachowania kryteriów określonych w art. 7, art. 77§ 1 i art. 107 § 3 k.p.a.
Zakwestionowanie orzeczeń lekarskich jest także możliwe, jeżeli w materiale dowodowym znajdują się orzeczenia lekarzy zatrudnionych w uprawnionych do rozpoznawania chorób zawodowych jednostkach organizacyjnych, które zawierają różne ustalenia (rozpoznania chorobowe). Choć, w takim przypadku sąd ani organ administracyjny w dalszym ciągu, nie są uprawnione do weryfikacji treści merytorycznej orzeczeń lekarskich. Może jednak żądać wydania kolejnych orzeczeń przez inne uprawnione jednostki organizacyjne, aby ujednolicić stanowisko.
Orzeczenie powinno zawierać uzasadnienie zajętego stanowiska, ze wskazaniem przeprowadzonych badań i wyjaśnieniem wszelkich wątpliwości, przy czym zalecane jest, aby użyte w nim sformułowania podane zostały w sposób zrozumiały dla stron, organów i sądu, które nie posiadają wiadomości specjalnych zastrzeżonych dla biegłych. Należy zbadać, czy wszystkie kwestie mogące budzić wątpliwości zostały odpowiednio wyjaśnione.
Do stwierdzenia iż jest to choroba zawodowa, nie wystarczy samo rozpoznanie zachorowania, w sensie jednostki chorobowej wymienionej w wykazie chorób zawodowych. Należy ustalić, czy osoba starająca się o stwierdzenie choroby zawodowej pracowała w warunkach narażających ją na tę konkretną chorobę zawodową. Dopiero łączne stwierdzenie obu tych przesłanek powoduje domniemanie istnienia choroby zawodowej. Pracodawca powinien, więc dogłębnie zweryfikować jak wyglądała praca na danym stanowisku. Jednakże trzeba mieć na względzie, że możliwe jest uznanie choroby za zawodową, gdy równocześnie obok zatrudnienia w warunkach narażających na powstanie choroby występują inne czynniki chorobotwórcze. Nie wyłącza to możliwości wykazania, że powstanie choroby w konkretnym przypadku nastąpiło z innych przyczyn, niezwiązanych z wykonywaniem zatrudnienia, przy czym nie dające się usunąć wątpliwości nie mogą być tłumaczone na niekorzyść pracownika zatrudnionego w warunkach narażających na zachorowanie
Nie ma również znaczenia dla prawidłowości rozstrzygnięcia stwierdzającego chorobę zawodową w jakim stopniu wpłynęły na tę chorobę poszczególne okresy zatrudnienia i jaka była możliwość zachorowania pracownika u poszczególnych pracodawców. Istotą sprawy jest bowiem potwierdzenie, że dane schorzenie ma swoje źródło w szkodliwych czynnikach występujących w środowisku pracy, a nie udowadnianie, że choroba zawodowa spowodowana jest pracą u konkretnego pracodawcy.
Ponadto, warto zwrócić uwagę na okresy, w których wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym. Warto wziąć pod uwagę kiedy wydano decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej, a również to kiedy nastąpiły pierwsze objawy choroby. Okresy są wskazane w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych w nawiązaniu do konkretnych jednostek chorobowych. Określone w wykazie okresy odnoszą się do wystąpienia objawów chorobowych, nie zaś do rozpoznania choroby zawodowej. Nie jest wymagane, aby u pracownika zdiagnozowano dane schorzenie ani też, aby był on na tę dolegliwość leczony. Wystarczy samo potwierdzenie przez lekarza faktu występowania symptomów charakterystycznych dla danej choroby. Pracownik lub były pracownik, by zachować termin wyznaczony przez okresy wskazane w rozporządzeniu powinien przedstawić dokument, który pozwalałby bezspornie ustalić wystąpienie objawów choroby w tym okresie, np. może być to karta leczenia szpitalnego.
W związku z powyższym, dlatego istotne do skutecznego odwołania jest dokładne zapoznanie się z materiałem dowodowym na podstawie, którego wydana została decyzja stwierdzająca, iż jest to choroba zawodowa. Pomimo tego, że niestety pracodawca jest postawiony w trudniejszej sytuacji to jednak w przypadku wydania nieusprawiedliwionych decyzji ma on środki pozwalające mu na obronę swoich interesów.
Warszawa, 30 marca 2020 r.
