Dyscyplina finansów publicznych. Czym jednostka sektora finansów publicznych powinna kierować się przy sporach
z Wykonawcami
Rezygnacja z wierzytelności przez jednostkę sektora finansów publicznych nie może być dowolna. Jednostki te powinny kierować się w swojej działalności finansowej zasadami celowości, oszczędności i działania dla dobra finansów publicznych.
Klauzulę rebus sic stantibus stosuje sąd, a nie strony umowy, zatem jej zastosowanie (lub niezastosowanie) nie może być rozpatrywane na płaszczyźnie naruszenia dyscypliny finansów publicznych.
W dniu 1 czerwca 2017 weszła w życie nowelizacja, która ma między innymi na celu stworzenie wyraźnej podstawy prawnej, w oparciu o którą podmioty publiczne będą miały możliwość rozważenia, czy z punktu widzenia zasad racjonalnego działania i gospodarowania środkami finansowymi, zasadne jest zakończenie sporu ugodą. W nowym art. 54a zostały określone przesłanki uzasadniające zawarcie, przez podmiot gospodarujący środkami publicznymi, ugody w sprawach dotyczących należności cywilnoprawnych.
Art. 54a ustawy o finansach publicznych:
„1. Jednostka sektora finansów publicznych może zawrzeć ugodę w sprawie spornej należności cywilnoprawnej w przypadku dokonania oceny, że skutki ugody są dla tej jednostki lub odpowiednio Skarbu Państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego korzystniejsze niż prawdopodobny wynik postępowania sądowego albo arbitrażowego.”
Ustawodawca zobowiązał jednostki sektora finansów publicznych do sporządzenia pisemnej analizy poprzedzającej zawarcie ugody. Celem analizy ma być możliwość późniejszej weryfikacji podstaw zawarcia ugody. Jedynie, gdy analiza wykaże, że ugoda będzie miała korzystniejsze skutki niż przewidywany wynik postępowania, jej zawarcie w świetle przepisów będzie dopuszczalne.
Pisemna ocena skutków ugody, zgodnie z art. 54a ust. 2 ustawie o finansach publicznych, powinna uwzględniać okoliczności sprawy, w szczególności:
- zasadności spornych żądań,
- możliwości ich zaspokojenia,
- przewidywany czas trwania postępowania sądowego albo arbitrażowego,
- koszty postępowania sądowego albo arbitrażowego.
Jeżeli okoliczności stanowiące podstawę sporządzenia oceny skutków ugody ulegną zmianie, wskazane będzie przeprowadzenie powtórnej analizy.
Prawidłowe dokonanie oceny i zawarcie na jej podstawie ugody nie będzie stanowić naruszenia dyscypliny finansów publicznych. W myśl przepisów, nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych wykonanie ugody w sprawie spornej należności cywilnoprawnej zawartej zgodnie z przepisami prawa. Ponadto nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych dokonanie wydatku ze środków publicznych na podstawie ugody w sprawie spornej należności cywilnoprawnej zawartej zgodnie z przepisami prawa. Zgodność z przepisami prawa oznacza m.in. sporządzenie pisemnej oceny skutków ugody.
Oparcie oceny skutków ugody w zakresie przebiegu i rezultatu ewentualnego procesu o taką opinię powinno być zatem uznane za zachowanie należytej staranności przez kierownika jednostki, zarówno na potrzeby przepisów o dyscyplinie finansów publicznych (art. 19 ust. 2 ustawy), jak i norm dotyczących odpowiedzialności karnej czy cywilnej.
Obowiązująca aktualnie ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych stanowi w szczególności, że nie jest naruszeniem dyscypliny finansów publicznych:
- dokonanie wydatku ze środków publicznych na podstawie ugody w sprawie spornej należności cywilnoprawnej zawartej zgodnie z przepisami prawa (art. 11 ust. 2),
- zaciągnięcie lub zmiana zobowiązania na podstawie ugody w sprawie spornej należności cywilnoprawnej zawartej zgodnie z przepisami prawa (art. 15 ust. 2).
- wykonanie ugody w sprawie spornej należności cywilnoprawnej zawartej zgodnie z przepisami praw (art. 5 ust. 4)
Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych w dalszym ciągu pozostaje między innymi zaciągnięcie lub zmiana zobowiązania bez upoważnienia określonego ustawą budżetową, uchwałą budżetową lub planem finansowym albo z przekroczeniem zakresu tego upoważnienia lub z naruszeniem przepisów dotyczących zaciągania lub zmiany zobowiązań przez jednostkę sektora finansów publicznych.
Jednostki sektora finansów publicznych powinny kierować się w swojej działalności finansowej zasadami celowości, oszczędności i działania dla dobra finansów publicznych.
Cele te może spełniać zawarcie ugody.
AUTORZY:
(artykuł jest częścią kompleksowego opracowania)
Marcin Bandurski – Adwokat
Marcin Skonieczny – Radca prawny
Filip Krajewski – Radca prawny
Artur Okoń – radca prawny
Jan Rostafiński – Radca prawny
Łukasz Moczydłowski – Adwokat
Piotr Włodawiec – Radca prawny
W przypadku pytań, zapraszamy do kontaktu.
Przeczytaj również:
ZARZUT RAŻĄCO NISKICH CEN W OFERTACH WYKONAWCÓW
