Działalność badawczo-rozwojowa – oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowane w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania jej zasobów do tworzenia nowych zastosowań.
W zakresie działalności badawczo-rozwojowej wypowiedział się w wyroku Wojewódzkie Sąd Administracyjny w Warszawie z dnia 23 stycznia 2023 r. (III SA/WA 1637/22). W wymienionym wyroku Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 maja 2022 r. nr 0114-KDIP2-1.4011.249.2022.2.MR w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych i zarządził od niego kwotę na rzecz A.R. tytułem zwrotu kosztów postepowania sądowego.
A.R. (wnioskodawca, strona, skarżący) wraz z zainteresowanymi w sprawie, wystąpił o wydanie pisemnej interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, przede wszystkim w zakresie ustalenia, czy prowadzona przez nich działalność gospodarcza za pośrednictwem podmiotu Spółki Jawnej spełnia przesłanki uznania jej za działalność badawczo-rozwojową.
Jak podaje definicja zawarta w art. 5a pkt 38 w zw. z art. 5a pkt 40 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT), działalność badawczo-rozwojowa oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Strona zaznaczyła, że prowadzenie działalności w sposób systematyczny na gruncie definicji działalności badawczo-rozwojowej zawartej w ustawie o PIT nie oznacza prowadzenia działalności w sposób ciągły. Minister Finansów w Objaśnieniach wskazał, że „działalność badawczo-rozwojowa jest prowadzona systematycznie niezależnie od tego, czy podatnik stale prowadzi prace badawczo-rozwojowe, czy tylko od czasu do czasu, a nawet incydentalnie, co wynika z charakteru prowadzonej przez niego działalności oraz potrzeb rynku, klientów, sytuacji mikro i makroekonomicznej. (…) Wystarczające jest, aby podatnik zaplanował i przeprowadził chociażby jeden projekt badawczo- rozwojowy, przyjmując dla niego określone cele do osiągnięcia, harmonogram i zasoby. Taka działalność może być uznana za działalność systematyczną, tj. prowadzoną w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany”.
Opisywana Spółka na przestrzeni ponad 35 lat wypracowała unikalny model funkcjonowania, oparty o specjalistów aplikacyjnych oraz grupę pracowników ze stopniem naukowym doktora. W ramach swojej działalności, spółka podejmuje szereg działań, które potencjalnie mogą zostać uznane za działalność badawczo-rozwojową na gruncie ustawy o PIT. Spółka działając bez konkretnego zlecenia od kontrahenta samodzielnie prowadzi działania w celu opracowania rozwiązań, systemów działania, nowych rozwiązań aparaturowych, metodologii badawczych, itd. pozwalających, przy wykorzystaniu aparatury specjalistycznej dystrybuowanej przez spółkę na podejmowanie samodzielnych działań badawczych i analitycznych przez jej kontrahentów, w ramach ich zapotrzebowania biznesowego. Spółka wykorzystuje swoją wiedzę w celu udoskonalenia istniejących w świecie naukowym wystandaryzowanych metod badawczych. Wspomniana Spółka nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, ma status średniego przedsiębiorcy i nie posiada statusu centrum badawczo-rozwojowego.
Na czym polega współpraca z Uczelnią ?
Spółka podpisała z jednym z Uniwersytetów umowę o współpracy nad badaniami. W ramach współpracy, Spółka udostępniła Uniwersytetowi aparaturę/ specjalistyczny sprzęt do badań, przy pomocy której naukowcy akademiccy prowadzą badania. Spółka ściśle współpracuje z Uniwersytetem w ramach badań – wspiera ona prowadzenie badań przez naukowców akademickich oraz dzieli się wiedzą z pracownikami naukowymi Uniwersytetu.
Co to są środki trwałe? Co to są odpisy amortyzacyjne?
W celu realizacji projektów, prowadzenia badań i analiz Spółka wykorzystuje, m.in. specjalistyczną aparaturę badawczą. Urządzenia te stanowią środki trwałe spółki. Zgodnie z art. 22a ustawy o PIT, spółka dokonuje odpisów amortyzacyjnych od tych urządzeń. Odpisy amortyzacyjne, to odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które stanowią koszt uzyskania przychodów. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Ustawa o PIT nie wskazuje wprost definicji środka trwałego, a jedynie w art. 22a ujęte zostały składniki majątku, które można uznać za środki trwałe podlegające amortyzacji, po spełnieniu określonych warunków. Są to: budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transportu, inne przedmioty – o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie określonych umów. Z kolei Ustawa o rachunkowości w art. 3 pkt 15 wskazuje, że środki trwałe to „rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki”. Zalicza się do nich w szczególności: nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy, ulepszenia w obcych środkach trwałych, inwentarz żywy.
Odpisy amortyzacyjne od środków trwałych będących aparaturą badawczą będą stanowiły dla spółki koszt kwalifikowany, wyłącznie w tej części w jakiej aparatura ta będzie wykorzystywana do prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej.
Tak więc, jeżeli działalność spółki zostanie uznana przez organ za działalność badawczo rozwojową, to strona może odliczyć tzw. koszty kwalifikowane.
Co to są koszty kwalifikowane?
Strona wskazała, że przepis art. 26e ust. 3 ustawy o PIT nie uzależnia odliczenia jako kosztów kwalifikowanych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych od ich wykorzystania wyłącznie do działalności badawczo-rozwojowej. Choć ustawodawca nie użył w treści art. 26e ust. 3 ustawy o PIT sformułowania „wyłącznie”, to jednoznacznie wskazał, że za ww. koszty kwalifikowane podatnicy mogą uznać dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych, jak i wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli są one wykorzystywane w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej. Natomiast, w sytuacji, gdy ww. składniki będą częściowo wykorzystywane do działalności badawczo-rozwojowej a częściowo do bieżącej działalności, to w takim przypadku koszty odpisów amortyzacyjnych będą stanowić koszty kwalifikowane, tylko w takiej części, w jakiej środki trwałe i wartości niematerialne i prawne będą służyć prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej. Przepisy nie wskazują jednak jak należy ustalić proporcję, wg której podatnik może uznać odpis amortyzacyjny od środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych za koszt kwalifikowany na potrzeby ulgi badawczo rozwojowej.
Czym jest ulga na działalność badawczo-rozwojową? Kto może ją prowadzić?
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że „ prace badawczo-rozwojowe, o których mowa w art. 5a pkt 38 w zw. z art. 5a pkt 40 ustawy o PIT nie można uznać, czynności wykonywanych przez spółkę jawną (…), gdyż rola pracowników spółki sprowadza się jedynie do działań, które wspierają naukowców akademickich, którzy to, jak z wniosku wynika, prowadzą badania naukowe i eksperymenty (…). Zatem, to podmiot zewnętrzny realizuje działalność badawczo rozwojową nie zaś spółka. Tym samym, działalność spółki w tym zakresie nie wyczerpuje znamion definicji zawartej w treści przywoływanego powyżej art. 5a pkt 38 w zw. z art. 5a pkt 40 ustawy o PIT. Nie są/nie będą zatem wnioskodawca/zainteresowani uprawnieni do korzystania z ulgi badawczo – rozwojowej.”
Organ w ramach swojej argumentacji nie podał ponadto żadnej podstawy prawnej, z której wynikałby wprost nakaz wykonywania prac badawczo-rozwojowych przy wykorzystaniu jedynie własnej pracy/własnych pracowników.
W ocenie sądu nie ma w tej definicji takich treści, które nakazywałyby przyjąć, że dotyczy ona tylko czynności, które podatnik wykonuje samodzielnie (tj. nie współpracuje z innymi osobami).
WSA w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 10 listopada 2021 r., w sprawie III SA/Wa 1162/21 zaznaczył, że „innowacyjne procesy gospodarcze są na tyle skomplikowane, że bardzo często kolejne etapy takich prac są realizowane przez różne, wyspecjalizowane w danych elementach podmioty. Wiele projektów badawczo-rozwojowych jest realizowanych na zasadzie współpracy, outsourcingu, kooperacji itp. Rzadkie w obecnych realiach wydaje się zjawisko, gdzie jeden podmiot byłby w stanie zgromadzić wszystkie potrzebne aktywa do przeprowadzenia takich prac od początku do końca, bez żadnego zewnętrznego wsparcia, co związane jest również z postępującym zjawiskiem specjalizacji przedsiębiorstw na rynku”.
W razie pytań i wątpliwości związanych z powyższą materią zapraszamy do kontaktu z naszym ekspertem, mec. Piotrem Włodawcem: wlodawiec[at]prokurent.com.pl
Autorzy:
Piotr Włodawiec – Radca prawny / Starszy Partner
Karolina Kochańska – Adwokat
Paweł Buczyński – Inżynier Technologii Żywności
Weronika Szewc – Inżynier Technologii Żywności
