W związku z trwającym nadal stanem epidemii na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, podjęto kolejne kroki w kwestii działalności Sądów. Terminy procesowe i sądowe w sprawach cywilnych, administracyjnych, karnych i egzekucyjnych oraz w sprawach o wykroczenia nadal są zawieszone lub wstrzymane na czas epidemii.

Dnia 31 marca 2020 r. Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Z kolei Prezydent RP dnia 17 kwietnia 2020 r. podpisał o ustawę z dnia 16 kwietnia 2020 r. o tzw. tarczy antykryzysowej (2.0) dot. szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Ustawa ta właściwie nie wprowadza zmian w kwestii terminów procesowych – wprowadzono jedynie dodatkowe wyjątki dla których termin nie ulega zawieszeniu. Związane są one głównie z prawem budowlanym. Zmiana dokonała się także w przedmiocie możliwości nakazania przez sąd opuszczenia mieszkania przez członka rodziny, który stosuje przemoc.

Oprócz regulacji dotyczących terminów procesowych i sądowych w specustawach znajdziemy tę wstrzymującą lub zawieszającą bieg terminów z zakresu prawa materialnego, ale tylko co do spraw administracyjnych. Projekty na początku zawierały rozwiązania przewidujące zawieszenie bądź wstrzymanie terminów wynikających z prawa cywilnego. Konstrukcja przepisu mogła jednak doprowadzić do tego, iż w czasie pandemii wszelkie wierzytelności – od rat kredytów, przez rachunki, po alimenty – stałyby się niewymagalne. Zawieszenie miało objąć terminy dotyczące „wierzytelności wynikających ze stosunków cywilnoprawnych, których niezachowanie powoduje popadnięcie w opóźnienie”. W efekcie Sejm przyjął poprawkę Senatu „naprawiającą” ten przepis.

Kolejną zmianę zawiera nowy art. 15zzu1. Zgodnie z nim do 30 września 2020 r. w ramach realizacji zadań przeciwdziałania COVID-19 powierza się operatorowi wyznaczonemu (tj. Poczta Polska) dostarczenie przesyłek listowych przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej zwanej dalej „przesyłką hybrydową”. Oznacza to, że każdy papierowy list – człowiek lub maszyna – musi otworzyć, zeskanować i przesłać na adres elektroniczny. Te powstałe odwzorowania cyfrowe mają moc równą mocy dokumentów w postaci papierowej, z których zostały wykonane. Poczta Polska zapewnia możliwość odbioru przesyłki hybrydowej, pod warunkiem jednoznacznej identyfikacji odbiorcy (Profil Zaufany). Przesłane w ten sposób listy uważa za doręczone.

Działa to niestety w jedną stronę. Tylko urzędy mają możliwość takiego wysyłania listów. Ponadto powyższe przepisy nie dotyczą Sądów. Ale najważniejsza zmiana w stosunku do projektu jest taka, że adresat musi wyrazić zgodę na przesyłkę hybrydową.

W gąszczu zmian kilkudziesięciu ustaw naraz, już teraz występuje istotny problem w interpretacji przepisów. Np. nie jest jasne od kiedy terminy uległy zawieszeniu. Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało na swej stronie internetowej, iż – skoro prawo nie działa wstecz – należy przyjąć, że wstrzymanie biegu terminów nastąpiło w dniu 31 marca 2020 r. Odmienną koncepcję zaprezentowało Ministerstwo Finansów, wskazując, że okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego należy liczyć od 14 marca 2020 r.

Odnosząc się do działań konkretnych Sądów, w związku z koniecznością zapobieżenia rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-CoV-2, podejmowane są dalsze działania organizacyjne. Prezesi i dyrektorzy poszczególnych sądów w Warszawie zarządzili: wstrzymanie wysyłki wszelkich pism sądowych, z którymi związane są środki odwoławcze i inne terminy procesowe, wstrzymanie wyznaczania rozpraw i innych posiedzeń sądowych. Powyższe nie dotyczy wyszczególnionych spraw pilnych. Za sprawy pilne rozumie się przy tym, co do zasady, sprawy związane ze stosowaniem tymczasowego aresztowania i tzw. pilne sprawy rodzinne. Ale także sprawy o nadanie klauzuli wykonalności.

Sąd Okręgowy w Warszawie wstrzymał rozpoznawanie spraw na cały okres stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego (zarządzenie nr 122/2020 z dnia 5 kwietnia 2020 r.) Powyższe nie dotyczy spraw pilnych, tj. m. in. sprawy klauzulowe, sprawy egzekucyjne (ale z wyłączeniem przetargów), w przedmiocie tytułów wykonawczych, w przedmiocie tytułów zabezpieczenia, wieczystoksięgowe, rejestrowe, upadłościowe/restrukturyzacyjne, o zabezpieczenie.

Wskazać należy, że w kwestii drukowania pism (środków zaskarżenia), śladem Sądu Okręgowego w Warszawie poszedł Sąd Apelacyjny. Otóż zgodnie z zarządzeniem Prezesa Sądu, aż do odwołania, Oddział Administracyjny Sądu będzie dokonywał wydruków treści pism procesowych zawierających środki zaskarżenia i wnioski  o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia  z  e-maili na specjalny adres poczty elektronicznej.

Jednocześnie Sąd Apelacyjny poinformował, że środki zaskarżenia i wnioski o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia wniesione poprzez wydrukowanie w Sądzie będą jednak podlegały w dalszej kolejności uzupełnieniu w zakresie braków formalnych według obowiązujących przepisów (podpis, załączniki itp.).

Poszukując więcej informacji – zachęcamy do kontaktu pod alarmowym adresem mailowym koronawirus@prokurent.com

Autorzy/Author:

Jan Rostafiński/partner, radca prawny /partner, Legal adviser,

Marcin Bandurski/aplikant adwokacki /Advocate trainee.

Zainteresował Cię artykuł, udostępnij go.

e-mail: koronawirus@prokurent.com

#KancelariaProkurent
Kancelaria Prokurent była z Klientami w 1989 r. w trakcie zmian ustrojowych w Polsce, kiedy była uchwalana Konstytucja z 1997 roku, a także gdy Polska wchodziła do NATO i UE oraz w trakcie międzynarodowego kryzysu finansowego w 2008 r. Za nami i przed nami dużo dobrego.

#ProkurentLawOffice
The Prokurent Law Firm was with clients during the legal system transformation in Poland, when the Constitution of 1997 was adopted, also when Poland joined NATO and the EU, as well as during an international financial crisis in 2008. A lot of good things behind us and ahead of us.