Fermentowane napoje winiarskie
7 marca br. weszła w życie ustawa o wyrobach winiarskich. Ma ona na celu zwiększenie konkurencyjność drobnych producentów fermentowanych napojów winiarskich, którzy do produkcji wykorzystują surowce z własnych gospodarstw. Nowa ustawa przewiduje między innymi zwiększenie maksymalnej wielkości produkcji fermentowanych napojów winiarskich przez drobnych producentów wina z 10 tys. litrów/rok do 100 tys. litrów/rok. Dodatkowo zwolni drobnych producentów z obowiązku posiadania zezwolenia na obrót hurtowy, co umożliwi bezpośrednią sprzedaż ww. napojów do restauracji i lokalnych sklepów.
Definicja
Według Ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o wyrobach winiarskich fermentowane napoje winiarskie otrzymywane są w drodze fermentacji alkoholowej nastawów, o rzeczywistej zawartości alkoholu przekraczającej 1,2% objętościowych. Mają one smak, zapach i kolor specyficzne dla danego napoju, pochodzące od użytych do ich wyrobu surowców poddanych fermentacji; w przypadku ich aromatyzowania lub barwienia dopuszcza się zmianę smaku, zapachu lub koloru na pochodzący z procesu aromatyzowania lub barwienia, o ile takie procesy produkcyjne zostały przewidziane dla danej kategorii fermentowanego napoju winiarskiego.
Rodzaje fermentowanych napojów winiarskich
Rozporządzenie z 2021 r. uwzględnia nazewnictwo 23 rodzajów fermentowanych napojów winiarskich. Poniżej przedstawiono nazewnictwo najczęściej spożywanych produktów.
Miód pitny jest produktem otrzymywanym w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na miód pitny, z możliwością słodzenia sacharozą lub miodem, dodania ziół lub przypraw korzennych lub barwienia. Wyróżniamy: „półtoraka”, „dwójniaka”, „trójniaka” i „czwórniaka”. Nazwy te odpowiadają przypadającej części objętościowych wody na jedną część objętościową miodu. Producent miodu pitnego może umieścić na etykiecie oznaczenie „czwórniak”, jeżeli trzy części objętościowe produktu stanowi woda lub woda z sokiem oraz rzeczywista zawartość alkoholu wynosi od 9 do 12% objętościowych. Natomiast w przypadku pozostałych rodzajów miodu pitnego na jedną część objętościową miodu przypada: połowa części wody– „półtorak”, jedna część wody- „dwójniak”, dwie części wody- „trójniak”.
Cydr jest napojem, którego rzeczywista zawartość alkoholu przekracza 1,2%, ale nie przekracza 8,5% objętościowych. Producent posiada możliwość słodzenia nastawu glukozą, fruktozą, zagęszczonym sokiem jabłkowym i sokiem jabłkowym.
Perry to napój o rzeczywistej zawartości alkoholu przekraczającej 1,2%, lecz nie mniejszej niż 8,5% objętościowych. Perry można dosładzać glukozą, fruktozą, zagęszczonym sokiem gruszkowym i sokiem gruszkowym.
Wino owocowe stanowi napój, którego rzeczywista zawartość alkoholu wynosi od 8,5 do 15% objętościowych. Otrzymywany jest w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na wino owocowe. Rozporządzenie z 2021 r. przewiduje możliwość dosładzania nastawu glukozą, fruktozą oraz zagęszczonym sokiem owocowym.
Wino owocowe aromatyzowane charakteryzuje się rzeczywistą zawartością alkoholu mieszczącą się w przedziale 8,5-22% objętościowych. Produkt ten może być poddawany aromatyzowaniu substancjami innymi niż uzyskane z winogron, które zawierają co najmniej 75% objętościowych wina owocowego.
Zadania Ministra właściwego do spraw rynków rolnych
Minister właściwy do spraw rynków rolnych określa:
- Metody analiz fermentowanych napojów winiarskich;
- Szczegółowe wymagania organoleptyczne, fizyczne i chemiczne napojów winiarskich;
- Szczegółowy sposób wyrobu fermentowanych napojów winiarskich;
Rejestr przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu/ rozlewu fermentowanych napojów winiarskich
Na przedsiębiorcy produkującym napoje winiarskie spoczywa obowiązek opracowania w formie pisemnej i wdrażania systemów kontroli wewnętrznej wyrobu lub rozlewu takich produktów. System powinien obejmować między innymi częstotliwość i sposób pobierania próbek do badań jakości. Dodatkowo należy opracować metody przeprowadzania badań jakościowych, a także sposoby postępowania z wyrobami złej jakości. Producent powinien wyznaczyć osobę odpowiedzialną za kontrolę jakości napojów winiarskich. Przedsiębiorca, który zamierza rozpocząć działalność gospodarczą w zakresie wyrobu i rozlewu fermentowanych napojów winiarskich musi spełnić kilka warunków. Przyszły przedsiębiorca musi posiadać tytuł prawny do obiektów budowlanych, w których będzie wykonywana produkcja wyrobów fermentowanych. Dodatkowo nie może być skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa przeciwko: obrotowi gospodarczemu, pieniędzmi i papierami wartościowymi, a także wiarygodności dokumentów.
Przedsiębiorcy powinni posiadać plan obiektów budowlanych przeznaczonych do produkcji napojów winiarskich. Jednakże spełnienie tego warunku nie jest wymagane, jeżeli przedsiębiorca w danym roku kalendarzowym wyrabia łącznie nie więcej niż 1000 hektolitrów wina owocowego, wina owocowego jakościowego, cydru jakościowego, perry jakościowego, cydru lodowego, perry lodowego, cydru lub perry z owoców uzyskanych z własnych drzew lub krzewów owocowych, przy czym ilość wyrobionych napojów wynosi nie więcej niż 100 hektolitrów przypadających proporcjonalnie na każdy posiadany hektar gruntu rolnego, oraz posiada tytuł prawny do co najmniej 0,5 hektara gruntu rolnego obsadzonego drzewami lub krzewami owocowymi, z których pozyskuje owoce
KOWR (Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa) – podmiot odpowiedzialny za prowadzenie rejestru
Wpis do rejestru dokonywany jest na podstawie wniosku złożonego przez przedsiębiorcę. Wniosek zawiera między innymi: nazwę firmę, siedzibę i adres oraz adres do doręczeń, a także numer w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego i numer identyfikacji podatkowej (NIP). Dodatkowo we wniosku należy wskazać miejsce lub miejsca wykonywania działalności gospodarczej, a także należy podać, które rodzaje fermentowanych napojów winiarskich będą objęte działalnością gospodarczą. Dyrektor Generalny KOWR dokonuje wpisu do rejestru w terminie 7 dni od dnia wpływu wniosku.
Certyfikaty
Certyfikacja fermentowanych napojów winiarskich jest dokonywana przez wojewódzkiego inspektora jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Po zweryfikowaniu wielkości partii wina na podstawie danych zwartych w rejestrze przychodów i rozchodów lub informacji od producenta wina, wojewódzki inspektor wydaje certyfikat. Certyfikat dla wina zawiera między innymi: wskazanie organu wydającego certyfikat dla wina, numer certyfikatu, określenie „wino rocznikowe”, w przypadku wina rocznikowego lub określenie „wino odmianowe”, w przypadku wina odmianowego. W przypadku gdy nie można ustalić finalnej partii wina, wojewódzki inspektor odmawia, w drodze decyzji, wydania certyfikatu dla wina.
Ochrona nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych wyrobów winiarskich
Ustawa o oznaczeniach geograficznych win oraz aromatyzowanych produktów sektora win z dnia 16 września 2020 r. przewiduje, iż za przyjmowanie i merytoryczną ocenę wniosku o objęcie ochroną nazwy wyrobu winiarskiego odpowiada Minister właściwy do spraw rynków rolnych. Wniosek w terminie 14 dni od dnia złożenia zostaje sprawdzony pod względem formalnym. Zgodnie z Ustawą o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych z dnia 7 lipca 2022 r. kontrolę wyrobów winiarskich oznakowanych chronionymi nazwami pochodzenia lub chronionymi oznaczeniami geograficznymi przeprowadza Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.
Podatek akcyzowy
W przypadku wina podstawą opodatkowania jest liczba hektolitrów gotowego wyrobu. Zgodnie z Ustawą o podatku akcyzowym z dnia 13 stycznia 2022 r. stawka akcyzy na wino wynosi 245,00 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu. Natomiast dla wina wyprodukowanego przez małego producenta stawka akcyzy wynosi 122,50 zł od każdego hektolitra gotowego produktu. Przez małego producenta należy uznawać każdego przedsiębiorcę, którego wielkość produkcji wina w roku winiarskim nie przekracza 1000 hektolitrów. W przypadku stawki akcyzowej na napoje fermentowane wynoszą one odpowiednio:
- 97,00 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu na cydr i perry o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu nieprzekraczającej 5,0% objętości;
- 245,00 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu na pozostałe napoje fermentowane;
Analiza fermentowanych napojów winiarskich
Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi w sprawie metod analiz fermentowanych napojów winiarskich wykonywanych w ramach nadzoru nad jakością handlową tych napojów z dnia 25 czerwca 2022 r.. Uwzględnia metodę oznaczania zawartości: alkoholu, ekstraktu ogólnego, cukrów redukujących, popiołu, a także metodę oznaczania kwasowości ogólnej i lotnej oraz gęstości.
Zmiany w przepisach
Ustawa z dnia 2 grudnia 2021 r. o wyrobach winiarskich fermentowane wprowadza w Ustawie z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi następujące zamiany:
- Producent oraz przedsiębiorca są obowiązany do składania w terminie do dnia 31 stycznia zawiadomienia o ilości zbytych przez siebie napojów alkoholowych przedsiębiorcom posiadającym zezwolenie w poprzednim roku kalendarzowym;
- Drobni producenci wina z upraw własnych mogą prowadzić sprzedaż detaliczną wyrobionych przez siebie wyrobów przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży w punkcie sprzedaży, którym jest lokalizacja w miejscu wytworzenia tych wyrobów.;
AUTORZY:
- Piotr Włodawiec – partner, radca prawny
- Anna Pakulska – inżynier technologii żywności
W przypadku pytań, zapraszamy do kontaktu: food@prokurent.com
Przeczytaj również:
Znakowanie produktów roślinnych w świetle prawa
