Linia Bezpośrednia -oznacza linię elektroenergetyczną łączącą wydzieloną jednostkę wytwórczą z wydzielonym odbiorcą, w celu bezpośredniego dostarczania energii elektrycznej do tego odbiorcy, lub linię elektroenergetyczną łączącą jednostkę wytwórczą z przedsiębiorstwem energetycznym innym niż wytwarzające energię elektryczną w tej jednostce, wykonującym działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną, w celu bezpośredniego dostarczenia energii elektrycznej do ich własnych obiektów, w tym urządzeń lub instalacji, podmiotów będących ich jednostkami podporządkowanymi w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 42 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r. poz. 120, 295 i 1598) lub do odbiorców przyłączonych do sieci, urządzeń lub instalacji tych przedsiębiorstw;

Linia bezpośrednia to model przesyłu energii elektrycznej, w którym dostawy realizowane są bezpośrednio między wytwórcą energii a jej odbiorcą, z pominięciem tradycyjnego systemu przesyłowego i dystrybucyjnego. Choć to rozwiązanie zostało w polskim prawie opisane już niemal dwie dekady temu, do niedawna można było z niego skorzystać wyłącznie w trybie pracy wyspowej, bez możliwości podłączenia linii do obiektu mającego przyłączenie do sieci dystrybucyjnej. W efekcie od początku obowiązywania przepisów wykonano i zgłoszono tylko jedną taką linię.

Linia bezpośrednia jest szczególnie atrakcyjna dla jednostek wytwarzania energii korzystających ze źródeł odnawialnych (OZE), takich jak farmy wiatrowe czy słoneczne. Funkcjonuje jako niezależna infrastruktura, która umożliwia bezpośrednie połączenie tych jednostek z odbiorcą niezależnym od systemu elektroenergetycznego.

Rodzaje linii bezpośrednich

1. Linia z pełną autokonsumpcją

Wariant ten obejmuje linię elektroenergetyczną, która łączy:

• Wydzieloną jednostkę wytwórczą, w której cała wytworzona energia elektryczna jest dostarczana bezpośrednio do odbiorcy za pomocą linii bezpośredniej.
• Wydzielonego odbiorcę, który jest przyłączony do sieci elektroenergetycznej w sposób uniemożliwiający wprowadzenie energii elektrycznej wytworzonej w tej jednostce do sieci Operatora Systemu Dystrybucyjnego (OSD).

Celem tego wariantu jest dostarczanie energii elektrycznej bezpośrednio do odbiorcy, eliminując przepływ energii do sieci OSD.

2. Linia z możliwością wypływu energii do sieci OSD

Wariant ten obejmuje linię elektroenergetyczną, która łączy:

• Jednostkę wytwórczą z odbiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną.
• Energia jest dostarczana bezpośrednio do ich własnych obiektów, w tym urządzeń lub instalacji, podmiotów będących ich jednostkami podporządkowanymi (zgodnie z przepisami o rachunkowości) lub do innych odbiorców przyłączonych do sieci, urządzeń lub instalacji tych przedsiębiorstw.

W przypadku wariantu 2, jeśli odbiorca zamierza wprowadzać nadwyżki energii do sieci, muszą zostać spełnione następujące warunki:

• Przyłączenie do sieci OSD: Odbiorca musi być przyłączony do sieci OSD.
• Zawarcie odpowiednich umów: Konieczne jest posiadanie umowy o świadczenie usług przesyłania/dystrybucji energii, umowy sprzedaży energii lub umowy kompleksowej.
• Spełnienie wymagań technicznych: Wymagania określone w przepisach prawa oraz regulacjach wewnętrznych operatora muszą być spełnione.
• Posiadanie koncesji: Niezbędne jest posiadanie koncesji w zakresie obrotu energią elektryczną.

Warunki wybudowania linii bezpośredniej

Budowa linii bezpośredniej będzie możliwa po uzyskaniu wpisu do wykazu linii bezpośrednich w Urzędzie Regulacji Energetyki (URE). Wnioskodawca, zgłaszając Prezesowi URE zamiar wybudowania linii bezpośredniej, będzie zobowiązany dołączyć do zgłoszenia między innymi ekspertyzę dotyczącą wpływu linii bezpośredniej (lub przyłączonych do niej urządzeń, instalacji lub sieci) na system elektroenergetyczny. Ekspertyza ta musi być sporządzona przez podmiot posiadający odpowiednie kwalifikacje określone w ustawie.

Obowiązek sporządzenia ekspertyzy nie dotyczy linii bezpośredniej, jeżeli:

1. Łączna moc zainstalowana w jednostkach wytwórczych nie przekracza 2 MW, oraz
2. Planowane lub istniejące urządzenia lub instalacje odbiorcy uniemożliwiają wprowadzanie energii elektrycznej dostarczanej linią bezpośrednią do sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej (dotyczy Wariantu 1).

Podmiot posiadający tytuł prawny do linii bezpośredniej jest obowiązany do:

1)zarządzania pracą linii bezpośredniej i jej utrzymania;

2)zapewnienia ciągłości dostaw oraz odpowiednich parametrów jakościowych energii elektrycznej dostarczanej linią bezpośrednią;

3)niezwłocznego udzielenia informacji, w tym danych pomiarowych i innych danych technicznych, w celu zagwarantowania bezpiecznej i efektywnej eksploatacji oraz rozwoju sieci operatora systemu elektroenergetycznego, na którego obszarze działania jest zbudowana linia bezpośrednia, na żądanie tego operatora lub Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki;

4)zainstalowania oraz zapewnienia prawidłowego działania układu pomiarowo-rozliczeniowego umożliwiającego określenie ilości energii elektrycznej dostarczanej linią bezpośrednią;

5)umożliwienia operatorowi systemu elektroenergetycznego dokonania odczytu danych pomiarowych z układu pomiarowo-rozliczeniowego celem dokonania rozliczeń oraz kontroli prawidłowego działania tego układu;

6)złożenia zgłoszenia w przypadku zamiaru zmiany informacji lub schematu przed dostosowaniem linii bezpośredniej do tych zmian, oraz w przypadku likwidacji linii bezpośredniej.

Energia elektryczna dostarczana linią bezpośrednią może zostać wprowadzona do sieci elektroenergetycznej, jeżeli:

1)są spełnione warunki polegające na przyłączeniu odbiorcy do sieci i zawarciu odpowiednich umów;

2)są spełnione wymagania techniczne oraz w metodach, warunkach, wymogach i zasadach dotyczących wymagań technicznych dla jednostek wytwórczych, ustanowionych na podstawie tych aktów prawnych;

3)została udzielona koncesja

Odbiorca, z wyjątkiem tych, którzy nie są podłączeni do sieci elektroenergetycznej, albo firma energetyczna zajmująca się handlem energią elektryczną, do której energia jest dostarczana bezpośrednio z elektrowni, płaci tzw. „opłatę solidarnościową”. Opłata ta jest związana z udziałem w stałych kosztach przesyłu lub dystrybucji energii elektrycznej i zależy od ilości energii dostarczanej bezpośrednio. Ponadto płaci się także za utrzymanie standardów jakości i niezawodności dostaw energii elektrycznej.

Producent energii elektrycznej w wydzielonej jednostce wytwórczej lub w jednostce wytwórczej dostarczającej energię elektryczną za pośrednictwem linii bezpośredniej musi zapewnić, że jego jednostki spełniają te techniczne wymagania, uzyskać odpowiednie certyfikaty i przeprowadzić niezbędne testy zgodności oraz symulacje.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki prowadzi i publikuje w Biuletynie Informacji Publicznej wykaz linii bezpośrednich. Wykaz ten zawiera:

• Oznaczenie podmiotu posiadającego prawo do linii bezpośredniej lub podmiotu ubiegającego się o jej budowę, w tym jego imię i nazwisko lub nazwę firmy oraz formę prawną.
• Oznaczenie jednostki wytwórczej energii elektrycznej połączonej z linią bezpośrednią.
• Lokalizację linii bezpośredniej.
• Długość linii bezpośredniej.
• Informacje o maksymalnym napięciu pracy linii bezpośredniej.
• Oznaczenie odbiorcy energii elektrycznej dostarczanej linią bezpośrednią, w tym jego imię i nazwisko lub nazwę firmy oraz formę prawną.

Podmiot ubiegający się o budowę linii bezpośredniej lub posiadający tytuł prawny do takiej linii, składa do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki zgłoszenie zamiaru budowy lub dalszego korzystania z linii bezpośredniej, zawierające:

• Oznaczenie:

a) Podmiotu posiadającego tytuł prawny do linii lub ubiegającego się o jej budowę, wraz z imieniem i nazwiskiem lub nazwą oraz formą prawną.

b) Jednostki wytwórczej energii elektrycznej połączonej linią bezpośrednią.

c) Odbiorcy energii elektrycznej dostarczanej linią, wraz z imieniem i nazwiskiem lub nazwą oraz formą prawną.

• Informacje dotyczące:

a) Maksymalnego znamionowego napięcia pracy linii.

 b) Długości linii.

c) Lokalizacji linii.

d) Podmiotów będących jednostkami podporządkowanymi, które będą odbierać energię.

e) Danych technicznych jednostki wytwórczej dostarczającej energię, w tym technologii wytwarzania i mocy zainstalowanej.

• Ekspertyzę (jeśli jest wymagana) wpływu linii lub przyłączonych urządzeń na system elektroenergetyczny, sporządzoną przez:

a) Osobę z kwalifikacjami potwierdzonymi świadectwem oraz minimum 10-letnim doświadczeniem, niezależną względem zgłaszającego.

b) Osobę z tytułem doktora habilitowanego w zakresie nauk inżynieryjno-technicznych, specjalizującą się w funkcjonowaniu sieci elektroenergetycznej.

c) Instytut badawczy prowadzący badania w zakresie systemów elektroenergetycznych.

d) Uczelnię prowadzącą kształcenie i badania w zakresie nauk inżynieryjno-technicznych.

e) Rzeczoznawcę w zakresie instalacji i urządzeń elektrycznych oraz sieci elektroenergetycznej.

Jeżeli Ekspertyza nie jest wymagana, należy przedłożyć Oświadczenie od podmiotu ubiegającego się o budowę linii bezpośredniej lub posiadającego tytuł prawny do linii bezpośredniej. Oświadczenie to powinno zawierać informację, że w odniesieniu do planowanych lub istniejących urządzeń i instalacji nie ma możliwości wprowadzania energii elektrycznej dostarczanej linią bezpośrednią do sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej, ani że warunki, wymagania techniczne i obowiązki związane z tą linią są spełnione.

• Zakres, warunki wykonania i główne założenia ekspertyzy, uzgodnione z operatorem sieci elektroenergetycznej;
• Schemat elektryczny linii bezpośredniej, z zaznaczeniem układów pomiarowo-rozliczeniowych oraz miejsc rozgraniczenia własności.

Operator sieci elektroenergetycznej, do której będzie przyłączany podmiot, udostępnia temu podmiotowi niezbędne dane, które zostały uzgodnione, w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku o ich udostępnienie.

Podmiot ubiegający się o budowę linii bezpośredniej lub posiadający tytuł prawny do niej dokonuje zgłoszenia, które zawiera wyżej wymienione informacje. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dokonuje wpisu do wykazu, na podstawie kompletności i poprawności tych danych, dla linii bezpośredniej, która:

1. Będzie dostarczać energię elektryczną z wydzielonej jednostki wytwórczej do urządzeń odbiorcy nieprzyłączonego do sieci elektroenergetycznej lub
2. Będzie dostarczać energię elektryczną do:

a. Wydzielonego odbiorcy z odnawialnych źródeł energii,

b. Podmiotu prowadzącego obrót energią elektryczną w celu dostarczania do jego własnych obiektów, jednostek podporządkowanych lub odbiorców przyłączonych do jego sieci,

pod warunkiem, że urządzenia lub instalacje nie umożliwiają wprowadzania energii do sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej, spełnione są warunki techniczne, oraz moc zainstalowana nie przekracza 2 MW.

Podmiot załącza oświadczenie, że urządzenia lub instalacje nie umożliwiają wprowadzania energii do sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej, lub że spełnione są warunki techniczne

Formularz zgłoszenia o zamiarze wybudowania linii bezpośredniej lub dalszego korzystania z linii bezpośredniej jest dostępny na stornie URE:

Opłaty dodatkowe poza kosztem energii z instalacji fotowoltaicznej

Opłata solidarnościowa:

Podmioty korzystające z linii bezpośrednich będą zobowiązane do uiszczania tzw. opłaty solidarnościowej. Jest to opłata odpowiadająca udziałowi danego podmiotu w kosztach stałych związanych z przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, w części niepokrytej innymi składnikami taryfy. Wysokość opłaty jest zależna od ilości energii dostarczanej za pomocą linii bezpośredniej. Szacuje się, że opłata solidarnościowa wyniesie około 40 zł za 1 MWh dla grupy taryfowej B-23 w 2024 roku.

Opłata na pokrycie kosztów utrzymywania systemowych standardów jakości i niezawodności:

Kolejną opłatą, którą będą musiały ponosić podmioty korzystające z linii bezpośrednich, jest opłata przeznaczona na pokrycie kosztów utrzymywania systemowych standardów jakości i niezawodności bieżących dostaw energii elektrycznej. Tak jak w przypadku opłaty solidarnościowej, jej wysokość zależy od ilości energii dostarczanej linią bezpośrednią. Szacuje się, że opłata ta będzie zbliżona do obecnie obowiązującej opłaty jakościowej, wynosząc około 30 zł za 1 MWh.

W razie pytań i wątpliwości związanych z powyższą materią zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami:

Piotrem Włodawcem: wlodawiec[at]prokurent.com

Łukaszem Moczydłowskim: moczydlowski [at] prokurent.com

Pawłem Wróblewskim: p.wroblewski [at] elbudbis.pl

Autorzy:

Piotr Włodawiec – Radca prawny / Starszy Partner

Łukasz Moczydłowski – Adwokat / Starszy Partner

Paweł Wróblewski – Prezes Zarządu ElbudBis

Relkonds

Materiał przygotowany we współpracy z: