Prosument to osoba fizyczna lub przedsiębiorstwo, które produkuje energię elektryczną na własne potrzeby. Definicja ta obejmuje odbiorcę końcowego, który wytwarza energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii, wykorzystując mikroinstalację. W przypadku odbiorców końcowych, którzy nie są gospodarstwami domowymi, produkcja energii nie może stanowić przeważającej działalności gospodarczej, a moc zainstalowanej mikroinstalacji nie może przekraczać 50 kWp.

Prosument indywidualny

Prosumentem indywidualnym może być zarówno osoba fizyczna, jak i przedsiębiorca, pod warunkiem, że produkcja energii z odnawialnych źródeł energii (OZE) nie stanowi przeważającej części działalności gospodarczej, a moc zainstalowanej mikroinstalacji nie przekracza 50 kWp.

Prosument zbiorowy

Prosument zbiorowy to osoba lub podmiot, który produkuje i wykorzystuje energię z instalacji odnawialnych źródeł energii (OZE) zainstalowanych w budynku wielolokalowym. Przykładem może być spółdzielnia mieszkaniowa, która decyduje się na instalację fotowoltaiczną na swoim dachu lub gruncie. Wyprodukowaną energię można przekazywać indywidualnym mieszkańcom wspólnoty, którzy zawarli umowę prosumencką, nie ograniczając jej jedynie do użytku wspólnotowego, takiego jak oświetlanie budynku.

Każdy mieszkaniec wspólnoty, objęty umową prosumencką, staje się prosumentem. Na każdego lokatora przypada moc instalacji do 50 kW. Na przykład, jeśli czterech lokatorów zawrze umowy prosumenckie, mogą oni zbudować instalację o łącznej mocy 200 kW, a każdy z nich będzie prosumentem.

Wirtualny prosument

Wirtualny prosument to odbiorca końcowy wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w instalacji odnawialnego źródła energii przyłączonej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej w innym miejscu niż miejsce dostarczania energii elektrycznej do tego odbiorcy, która jednocześnie nie jest przyłączona do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej za pośrednictwem wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku wielolokalowego, pod warunkiem że w przypadku odbiorcy końcowego niebędącego odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, wytwarzanie to nie stanowi ponadto przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej

Prosument wirtualny posiada instalację fotowoltaiczną zlokalizowaną w innym miejscu w Polsce, która nie jest fizycznie połączona z jego domem. Energia elektryczna generowana przez tę instalację nie trafia bezpośrednio do jego domu.

Kto może być prosumentem wirtualnym?

Osoby lub podmioty, które mogą być prosumentami wirtualnymi, obejmują:

• Osoby fizyczne – indywidualni użytkownicy, którzy posiadają instalacje OZE w jednej lokalizacji, ale korzystają z energii wytworzonej w innym miejscu, np. w swoim domu lub mieszkaniu.
• Przedsiębiorcy – firmy, które wytwarzają energię elektryczną z OZE w jednej lokalizacji, ale konsumują ją w różnych oddziałach lub zakładach.
• Jednostki samorządu terytorialnego – gminy, powiaty, województwa, które mogą produkować energię z OZE w jednej z należących do nich lokalizacji i wykorzystywać ją w różnych budynkach użyteczności publicznej.
• Spółdzielnie mieszkaniowe i wspólnoty mieszkaniowe – które mogą instalować systemy OZE w części wspólnej budynków mieszkalnych i korzystać z wytworzonej energii przez mieszkańców w różnych lokalizacjach.
• Organizacje non-profit – takie jak fundacje i stowarzyszenia, które mogą produkować energię z OZE w jednej lokalizacji i wykorzystywać ją do realizacji swojej działalności w różnych miejscach.

Jednakże maksymalna moc wytwórcza przypisana do jednego punktu poboru nie może być wyższa niż 50 kW.

Termin wprowadzenia wirtualnego prosumenta i jego korzyści

Częstym powodem rezygnacji z inwestowania w instalacje fotowoltaiczne jest ograniczona powierzchnia dachu, która nie pozwala na zainstalowanie odpowiedniej liczby paneli słonecznych. Dzięki nowym przepisom, które wejdą w życie z dniem 2 lipca 2025 roku, to ograniczenie przestanie być przeszkodą. Nowelizacja umożliwia bowiem lokalizację instalacji fotowoltaicznych poza miejscem, w którym zużywana jest energia.

Na nowych regulacjach mogą skorzystać między innymi:

• spółdzielnie mieszkaniowe i wspólnoty mieszkaniowe,
• deweloperzy,
• zarządcy i właściciele biurowców,
• przedsiębiorstwa;
• osiedla „bliźniaków”.

Zasady Rozliczania Prosumenta Wirtualnego Energii Odnawialnej

Prosument wirtualny energii odnawialnej będzie rozliczał się ze sprzedawcą energii według cen rynkowych. W odróżnieniu od klasycznego prosumenta, brak jest tutaj autokonsumpcji prądu, gdyż cała wyprodukowana energia trafia do sieci przesyłowej, co wiąże się z naliczeniem opłat dystrybucyjnych.

Rozliczenia prosumenta wirtualnego będą przebiegały zgodnie z systemem net-billingu, stosowanym również w przypadku klasycznych prosumentów energii odnawialnej. System ten zakłada odrębne rozliczenie wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci oraz pobranej z niej, na podstawie cen giełdowych. Rozliczenia będą prowadzone za pośrednictwem kont prosumenckich, które zarządzają sprzedawcy energii.

Reprezentant prosumentów

Reprezentant prosumentów jest osobą wybraną przez prosumentów do reprezentowania ich interesów przed podmiotami wskazanymi w ustawie. Do podstawowych obowiązków reprezentanta należy:

• złożenie wniosku o przyłączenie instalacji fotowoltaicznej do sieci;
• przekazanie danych identyfikujących punkty poboru energii;
• informowanie o wszelkich zmianach dotyczących instalacji oraz jej udziałowców.

Reprezentuje prosumentów przed innymi podmiotami.

Reprezentanta prosumentów należy wskazać w umowie podpisanej przez wszystkich prosumentów. Dokument ten powinien zawierać następujące informacje:

• procentowy i mocowy udział prosumentów w instalacji odnawialnych źródeł energii (OZE);
• tytuł prawny przysługujący prosumentom wirtualnym do instalacji;
• zasady zarządzania instalacją, w tym nadzorowanie jej bezpieczeństwa, konserwacji oraz eksploatacji;
• lokalizację i dane techniczne instalacji;
• lokalizację punktów poboru energii;
• procedurę wprowadzania zmian do umowy.

Opłacalność wirtualnego konsumenta

• Nie ma potrzeby ponoszenia wysokich kosztów początkowych związanych z zakupem oraz instalacją własnych paneli fotowoltaicznych. Wirtualny prosument ma możliwość inwestowania w udziały w farmach słonecznych lub wiatrowych, co jest znacznie bardziej dostępne finansowo;
• Obniżenie rachunków za energię elektryczną;
• Zmniejszenie emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych;
• Szerokie grono konsumentów w uczestnictwie w produkcji energii odnawialnej bez konieczności posiadania własnych instalacji.

---

W razie pytań i wątpliwości związanych z powyższą materią zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami:

Piotrem Włodawcem: wlodawiec[at]prokurent.com

Łukaszem Moczydłowskim: moczydlowski [at] prokurent.com

Pawłem Wróblewskim: p.wroblewski [at] elbudbis.pl

---

Autorzy:

Piotr Włodawiec – Radca prawny / Starszy Partner

Łukasz Moczydłowski – Adwokat / Starszy Partner

Paweł Wróblewski – Prezes Zarządu ElbudBis

Relkonds

Materiał przygotowany we współpracy z: