Przełomowe orzecznictwo ws. WIBOR: Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 21 marca 2024 r. II C 240/23
Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z 21 marca 2024 r., sygn. akt II C 240/23, dotyczy sporu między M. Ł. i B. Ł. a bankiem (…) Bank (…) S.A. w sprawie umowy pożyczki hipotecznej zawartej 20 czerwca 2012 r. Powodowie domagali się ustalenia nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z umowy oraz zapłaty kwot związanych z rzekomo nieuczciwymi klauzulami, w szczególności dotyczącymi zmiennego oprocentowania opartego na WIBOR. Sąd oddalił powództwo, uznając, że konstrukcja oprocentowania jest zgodna z prawem, a bank wypełnił obowiązki informacyjne.
Umowa pożyczki hipotecznej opiewała na kwotę 155 000 zł, z oprocentowaniem zmiennym ustalonym jako suma wskaźnika WIBOR 6M i marży banku (2,75 p.p.). Zmiana oprocentowania następowała co sześć miesięcy, a WIBOR był ustalany na podstawie regulaminu stawek referencyjnych, nadzorowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Powodowie argumentowali, że klauzule dotyczące WIBOR są nieuczciwe, bank nie poinformował ich o ryzykach, a WIBOR może być nietransparentny lub manipulowany.
Sąd ustalił, że powodowie zostali poinformowani o ryzykach, co potwierdzają podpisane deklaracje, w tym symulacje wysokości rat przy wzroście stopy procentowej o 400 punktów bazowych. Bank nie miał wpływu na ustalanie WIBOR, co wyklucza manipulację, a konstrukcja oprocentowania jest zgodna z art. 29 ust. 2 ustawy o kredycie hipotecznym.
Analiza argumentów sądu
Zgodność z prawem: Sąd podkreślił, że zmienne oprocentowanie oparte na WIBOR jest dopuszczalne na podstawie prawa polskiego, w tym ustawy o kredycie hipotecznym. WIBOR, jako wskaźnik referencyjny, jest regulowany na poziomie unijnym (Rozporządzenie (UE) 2016/1011) i nadzorowany przez Komisję Nadzoru Finansowego, co zapewnia jego wiarygodność.
Obowiązki informacyjne banku: Faktyczne ustalenia wskazują, że bank przedstawił powodom symulacje skutków wzrostu stopy procentowej, a powodowie podpisali oświadczenia, że są świadomi ryzyka zmiennego oprocentowania. To spełnia wymagania prawa konsumenckiego, w tym art. 3851 Kodeksu cywilnego dotyczącego klauzul abuzywnych.
Przejrzystość WIBOR:
Sąd odrzucił zarzuty dotyczące nietransparentności WIBOR, wskazując, że jest on ustalany przez zewnętrzny podmiot (GPW Benchmark S.A.) i nie podlega manipulacjom.
Przełomowe orzecznictwo ws. WIBOR: Wyrok Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej z 10 października 2024 r. Sygn. akt I C 691/23
Powódka A. B. zawarła z Bankiem (…) S.A. umowę kredytu mieszkaniowego 29 września 2010 r., na kwotę 251 495,10 PLN, z przeznaczeniem na zakup i remont domu. Kredyt miał zmienną stopę procentową, opartą na stawce WIBOR 3M plus marża banku (1,70%). Powódka spłacała raty regularnie, ale z czasem, zwłaszcza po wzroście WIBOR w 2022 r., rata niemal podwoiła się. W pozwie domagała się unieważnienia umowy, zasądzenia 2 226,97 PLN oraz pokrycia kosztów postępowania, argumentując, że umowa zawiera klauzule abuzywne, a bank nie poinformował jej o ryzyku zmiennego oprocentowania.
Bank wniósł o oddalenie powództwa, wskazując, że WIBOR jest legalnym wskaźnikiem referencyjnym, a obowiązki informacyjne zostały spełnione
Argumenty stron
- Powódka: Twierdziła, że umowa jest nieważna z powodu naruszenia zasad współżycia społecznego i braku wystarczających informacji o ryzyku zmiennego oprocentowania. Podkreślała, że nie rozumiała, czym jest WIBOR, jak jest obliczany, ani że raty mogą znacząco wzrosnąć. Argumentowała, że WIBOR nie odzwierciedla rzeczywistych transakcji rynkowych i może być manipulowany.
- Pozwany bank: Podkreślał, że WIBOR jest oficjalnym wskaźnikiem referencyjnym, nadzorowanym przez niezależnego administratora (GPW Benchmark S.A.), a proces jego obliczania jest zgodny z Rozporządzeniem UE 2016/1011. Bank wskazywał, że powódka podpisała oświadczenie o zapoznaniu się z ryzykiem stopy procentowej, co spełnia wymogi prawne.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
- Umowa kredytu została zawarta w 2010 r., na okres 348 miesięcy, z oprocentowaniem zmiennym (WIBOR 3M + marża).
- Powódka otrzymała informacje o ryzyku zmiennego oprocentowania, w tym pisemną „Informację o ryzyku stopy procentowej i ryzyku walutowym”.
- WIBOR jest obliczany na podstawie danych transakcyjnych i kwotowań wiążących od banków panelistów, z mechanizmami zapobiegającymi manipulacji (np. odcinanie ekstremalnych stawek).
- Powódka wpłaciła w okresie od 2010 do 2023 r. 256 965,95 PLN, w tym prowizję 7 325,10 PLN.
Sąd uznał, że:
- Umowa nie jest sprzeczna z prawem ani zasadami współżycia społecznego (art. 58 KC).
- Postanowienia dotyczące oprocentowania nie są klauzulami abuzywnymi (art. 385¹ KC), ponieważ były sformułowane jednoznacznie i powódka miała możliwość zrozumienia ryzyka.
- Bank wypełnił obowiązki informacyjne, a WIBOR jest legalnym i nadzorowanym wskaźnikiem, co potwierdzają regulacje unijne, takie jak Rozporządzenie UE 2016/1011.
Sąd oddalił powództwo, ale na podstawie art. 102 KPC odstąpił od obciążania powódki kosztami, uznając jej trudną sytuację i precedensowy charakter sprawy.
W razie pytań i wątpliwości związanych z powyższą materią zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami:
- Piotrem Włodawcem: wlodawiec[at]prokurent.com
- Marcinem Bandurskim: bandurski[at]prokurent.com
- Arturem Okoniem: okon[at]prokurent.com
Autorzy:
- Piotr Włodawiec – Radca prawny / Starszy Partner
- Marcin Bandurski – Adwokat / Partner
- Artur Okoń – Radca prawny / Partner
