Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115 z dnia 31 maja 2023 r., zwane EUDR (European Union Deforestation Regulation), wprowadza nowe przepisy mające na celu zapobieganie wylesianiu oraz degradacji lasów wynikającym z globalnego handlu. Regulacja ta zastępuje wcześniejsze Rozporządzenie UE nr 995/2010 dotyczące drewna (EUTR) i wprowadza bardziej kompleksowe i rygorystyczne wymogi dotyczące wprowadzania na rynek UE towarów związanych z wylesianiem.

Rozporządzenie ma na celu zapobieganie wylesianiu i degradacji lasów.Zobowiązuje do wyeliminowania z rynku UE towarów, których produkcja wiązała się z wylesianiem, zarówno legalnym, jak i nielegalnym.Zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi ma na celu ochronę różnorodności biologicznej, redukcje emisji CO₂ oraz przeciwdziałanie zmianom klimatycznym.Nakłada obowiązek przestrzegania zrównoważonych praktyk w całym łańcuchu dostaw, co wymaga dokładnego monitorowania i dokumentowania źródła pochodzenia produktów.Rozporządzenie wpisuje się w cele zrównoważonego rozwoju ONZ oraz zobowiązania klimatyczne wynikające z Porozumienia Paryskiego.

Rozporządzenie EUDR zakazuje wprowadzania na rynek UE lub eksportowania z niego produktów, które nie spełniają wymogów legalności i zrównoważonego rozwoju. Firmy muszą dochować należytej staranności aby zapewnić, że produkty, które pozyskują, są legalne i nie są powiązane z obszarami, które zostały wylesione lub zdegradowane po 31 grudnia 2020 r. Głównym celem EUDR jest zmniejszenie wpływu UE na globalne wylesianie poprzez promowanie produktów „niepowodujących wylesiania”.

Zgodnie z definicją Rozporządzenia EUDR wylesianie to przekształcanie lasów do celów użytkowania rolniczego, bez względu na to, czy dzieje się to na skutek działań człowieka, czy nie.

Rozporządzenie dotyczy zarówno importu, jak i eksportu towarów na rynek UE. Towary objęte regulacją to:

1. soja,
2. wołowina,
3. olej palmowy,
4. drewno,
5. kakao,
6. kawa,
7. kauczuk.

Towary wprowadzone na rynek UE muszą być zgodne z wymogami rozporządzenia i pochodzić z terenów, które nie były przedmiotem wylesiania po 31 grudnia 2020 r.

Przedsiębiorstwa objęte zakresem obowiązków Rozporządzenia EUDR będą musiały gromadzić dokumenty dowodzące, że ich produkty nie przyczyniają się do procesu wylesiania oraz że są wyprodukowane zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi w kraju produkcji. W myśl z art. 9 Rozporządzenia EUDR, przedsiębiorstwa zobowiązane są do gromadzenia szczegółowych informacji o produktach, które obejmują nie tylko ich dokładny opis i ilość, ale również precyzyjne dane dotyczące lokalizacji produkcji, okresu wytwarzania oraz pełne dane kontaktowe dostawców i odbiorców. Każdy produkt musi mieć przypisaną dokładną lokalizację geograficzną miejsca produkcji, co umożliwia weryfikację zgodności.

Kary

Artykuł 25 rozporządzenia określa możliwe kary za nieprzestrzeganie obowiązków, obejmujące grzywnę w wysokości do 4 proc. rocznego obrotu; konfiskatę odnośnych produktów lub dochodów uzyskanych z transakcji obejmujących takie produkty; czasowe wykluczenie z zamówień publicznych, dotacji i koncesji; czasowy zakaz wprowadzania, udostępniania lub wywozu odnośnych towarów i odnośnych produktów; zakaz stosowania tzw. uproszczonej należytej staranności.

Rozporządzenie EUDR jest aktem prawnym, który wprowadza przełomowe zasady zapobiegania wylesianiu na poziomie globalnym. Wiąże się ono z wyzwaniami dla przedsiębiorców. Jego realizacja jest istotnym krokiem w kierunku zrównoważonego rozwoju i ochrony zasobów naturalnych. Dzięki wymaganiom transparentności i odpowiedzialności, EUDR ma potencjał, aby znacząco ograniczyć wpływ działalności gospodarczej na środowisko naturalne.

Komisja opublikowała wytyczne. 4 grudnia 2024 r. Parlament Europejski i Rada osiągnęły wstępne porozumienie polityczne w sprawie wniosku Komisji dotyczącego przyznania dodatkowego 12-miesięcznego okresu stopniowego wdrażania. Po przyjęciu wniosek ten sprawi, że prawo będzie miało zastosowanie od 30 grudnia 2025 r. w przypadku dużych i średnich przedsiębiorstw oraz od 30 czerwca 2026 r. w przypadku mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw.

W razie pytań i wątpliwości związanych z powyższą materią zapraszamy do kontaktu z naszym ekspertem, mec. Piotrem Włodawcem: wlodawiec[at]prokurent.com.pl

Autor:

Piotr Włodawiec – Radca prawny / Starszy Partner

Paweł Buczyński – Inżynier Technologii Żywności

Stan prawny na dzień: 15.12.2024 r.