Informacje ogólne

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest to dokument określający politykę przestrzenną gminy, w tym lokalne zasady zagospodarowania przestrzennego.

Uchwałę o przystąpieniu do sporządzania studium podejmuje rada gminy. Projekt studium sporządza formalnie wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Musi być on zgodny z zasadami określonymi w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy.

Studium zawiera część tekstową i graficzną. Przyjmowane jest uchwałą rady gminy.

W studium określa się w szczególności:

1. kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów;
2. kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy;
3. obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk;
4. obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej;
5. kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej;
6. obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym;
7. obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym;
8. obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej;
9. obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne;
10. kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej;
11. obszary szczególnego zagrożenia powodzią oraz obszary osuwania się mas ziemnych;
12. obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny;
13. obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej;
14. obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji;
15. granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych;
16. obszary funkcjonalne o znaczeniu lokalnym, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w gminie.

Studium nie jest aktem prawa miejscowego, jednakże organy związane są ustaleniami studium w związku ze sporządzaniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Przebieg procedury sporządzenia i uchwalenia studium

Działanie rady gminy:

Podjęcie przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania studium.

Działania wójta (burmistrza lub prezydenta miasta):

1. Ogłoszenie w prasie miejscowej oraz przez obwieszczenie, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania studium, z określeniem formy, miejsca i terminu składania wniosków dotyczących studium, nie krótszego niż 21 dni od dnia ogłoszenia.
2. Zawiadomienie o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania studium instytucji i organów właściwych do uzgadniania i opiniowania projektu studium.
3. Sporządzenie projektu studium wraz z rozpatrzeniem wniosków, o których mowa powyżej, z uwzględnieniem ustaleń planu zagospodarowania przestrzennego województwa, a w przypadku braku tego planu lub niewprowadzenia do niego zadań rządowych, z uwzględnieniem ustaleń programów zawierających zadania rządowe, służące realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym.
4. Uzyskanie opinii o projekcie studium od gminnej lub innej właściwej komisji urbanistyczno-architektonicznej.
5. Wystąpienie o uzgodnienie projektu studium z innymi organami.
6. Wprowadzenie zmian wynikających z uzyskanych opinii i dokonanych uzgodnień.
7. Ogłoszenie o wyłożeniu projektu studium do publicznego wglądu na okres co najmniej 7 dni przed dniem wyłożenia. Ogłoszenie powinno zawierać termin, w którym osoby prawne i fizyczne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej mogą wnosić uwagi dotyczące projektu studium, nie krótszy niż 21 dni od dnia zakończenia okresu wyłożenia studium.
8. Wyłożenie projektu do publicznego wglądu oraz opublikowanie na stronach internetowych urzędu gminy na okres co najmniej 21 dni oraz zorganizowanie w tym czasie dyskusji publicznej nad przyjętymi w tym projekcie studium rozwiązaniami.
9. Przedstawienie radzie gminy do uchwalenia projektu studium wraz z listą nieuwzględnionych uwag, o których mowa w pkt 11.

Działanie rady gminy:

Uchwalenie projektu studium przez radę gminy. Tekst i rysunek studium oraz rozstrzygnięcie o sposobie rozpatrzenia uwag stanowią załączniki do uchwały o uchwaleniu studium.

Działanie wójta (burmistrza, prezydenta miasta):

Przedstawienie wojewodzie uchwały o uchwaleniu studium wraz z załącznikami oraz dokumentacją prac planistycznych w celu oceny ich zgodności z przepisami prawnymi.

Udział społeczeństwa w procedurze przygotowywania i uchwalania studium

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przewiduje kilka form udziału społeczeństwa w procesie przygotowywania studium.

Zgłaszanie wniosków dotyczących studium

Społeczeństwo uprawnione jest do składania wniosków dotyczących przyszłego studium. Są one przykładem obywatelskiej inicjatywy, której przedmiotem są propozycje podjęcia przez organ konkretnych działań. Po stronie organu złożenie wniosku rodzi obowiązek ustosunkowania się do niego. Organ nie jest jednak zobligowany do jego uwzględnienia. Z kolei wnioskodawca nie jest uprawniony do zaskarżenia rozstrzygnięcia wniosku. Przepisy nie przewidują żadnej szczególnej formy rozpatrzenia wniosków. Istotne jest, by organ zajął wobec zgłoszonych wniosków konkretne stanowisko i zakomunikował je wnioskującym (Wyrok WSA w Olsztynie z 22.11.2011, II SA/Ol 641/11). Ustawodawca – w przeciwieństwie do procedury poprzedzającej uchwalenie planu miejscowego – nie wprowadził obowiązku ponawiania czynności planistycznych w przypadku stwierdzenia przez radę gminy konieczności dokonania zmian w przedstawionym do uchwalenia projekcie studium, w tym także w wyniku uwzględnienia uwag do projektu studium. Ze względu na wewnętrzny charakter studium wystarczającą gwarancją zapewnienia w procedurze planistycznej czynnika społecznego jest umożliwienie składania wniosków i uwag do projektu studium oraz udział w dyskusji publicznej bez konieczności ponawiania czynności planistycznych. Wprawdzie potrzeby ponowienia czynności planistycznych wykluczyć nie można, jednakże braku takiego ponowienia nie można traktować jako naruszenia trybu postępowania w świetle przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a tym bardziej istotnego naruszenia trybu postępowania (Wyrok WSA w Krakowie z 20.12.2010, II SA/Kr 934/10).

Wnoszenie uwag co do projektu studium

Obywatele uprawnieni są do wnoszenia uwag co do projektu studium. Rozstrzygnięcie o sposobie rozpatrzenia uwag co do projektu studium musi mieć charakter merytoryczny a więc rada gminy musi ocenić zasadność wniesionej uwagi czego efektem będzie jej uwzględnienie lub odrzucenie (nieuwzględnienie). Rozstrzygając co do sposobu rozpatrzenia uwag – niezależnie od tego czy nastąpi to w jednym głosowaniu dotyczącym również studium czy też w odrębnej uchwale, podjętej przed uchwałą w sprawie studium – rada musi opowiedzieć się, czy uwagi uwzględnia czy też nie. (Wyrok NSA z 20.04.2010, II OSK 337/10)

Dyskusja publiczna

Forma przeprowadzenia dyskusji publicznej zależy od jego organizatora, czyli wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Jedynym warunkiem jest, by dyskusja była publiczna, tzn. by każdy zainteresowany mógł się w niej wypowiedzieć. Mogą to być np. otwarte spotkania lub publikowanie wypowiedzi w prasie. Istotą „dyskusji publicznej” jest to, iż podmioty w niej uczestniczące wypowiadają swoje opinie co do rozwiązań przyjętych w projekcie studium. Cechą „dyskusji publicznej” jest zatem zamiar wysondowania opinii (poglądów, stanowiska) określonych grup społecznych (wspólnoty samorządowej lub zainteresowanych środowisk). Dyskusja ta ma charakter opiniodawczy, a więc jej wynik nie jest wiążący dla organów gminy (Wyrok NSA z 20.06.2006, II OSK 277/06).

Podsumowanie

Przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przewidują udział społeczeństwa w procedurze uchwalania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego poprzez: składanie wniosków, wnoszenie uwag do projektu studium oraz dyskusję publiczną. Głos społeczeństwa przy sporządzaniu opisywanego dokumentu nie jest jednak wiążący. Istotne jest jedynie, by organ zajął stanowisko co do zgłaszanych wniosków i uwag. Stanowisko organu nie jest zaskarżalne.