TYP UMOWY

Umowa toolingu to umowa nienazwana – zbliżona najbardziej do umowy o dzieło lub zlecenia. Jest to porozumienie przedsiębiorców w zakresie pozyskiwania narzędzi (środków trwałych: nieruchomości, ruchomości, wyposażenia) do wykonania zawartego zlecenia. Może być zawarta na czas określony lub nieokreślony i zawierana jest nieodpłatnie – z zastrzeżeniem sytuacji opisanej w pkt 2 lit. e poniżej (obowiązek poniesienia dodatkowych kosztów).

Definicję środków trwałych dla celów podatkowych określa art. 16a ustawy o CIT, gdzie wymienia się: własność lub współwłasność podatnika – wytworzoną lub nabytą i zdatne do użytku budowle, budynki, lokale, maszyny, urządzenia oraz środki transportu.

ELEMENTY UMOWY

Umowa toolingu powinna zawierać następujące elementy:

1. datę i miejsce zawarcia kontraktu;
2. oznaczenie stron zobowiązania;
3. opis środków trwałych przekazywanych wykonawcy przez zlecającego;
4. sposób użycia środków trwałych powierzonych wykonawcy;
5. stronę, która będzie odpowiedzialna za pokrywanie kosztów eksploatacji i ubezpieczenia środków;
6. ustalenia kontroli, jaką może sprawować zlecający nad użyciem udostępnionych przez siebie środków trwałych;
7. oznaczenie czasu trwania umowy;
8. opisanie zadania, które ma zrealizować wykonawca na rzecz zlecającego;
9. podpisy stron;
10. dodatkowe postanowienia umowne, np. kary umowne, informacja dot. wcześniejszego rozwiązania umowy. W umowie może znaleźć się również postanowienie wskazujące, że powierzone wykonawcy środki mogą być użytkowanie wyłącznie w celu realizacji zlecenia.

KWESTIE PODATKOWE

• brak podatku VAT

O zastosowaniu podatku VAT możemy mówić w sytuacji dostawy towarów lub świadczenia usług. W przypadku umowy toolingowej nie dochodzi do dostawy towarów, ponieważ nie zmienia się właściciel środków trwałych. Nie zostaną wykonane również usługi, ponieważ nie stanowią one odrębnego świadczenia, a wykonywane są w ramach pierwotnie zawartej umowy. Uznaje się, że zarówno udostępnienie środków, jak i ich użytkowanie – traktowane są jako całość, dlatego nie podlegają opodatkowaniu.

• brak podatku dochodowego PIT/CIT

Przepisy Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 11 ust.1 ) wskazują, że nieodpłatne świadczenia stanowią jedno ze źródeł przychodów.

Analogicznie przepisy Ustawy o podatku dochodowych od osób prawnych (art. 12 ust. 1 pkt 2) : wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń stanowi przychód podatkowy.

Jednak umowa toolingowa nie spełnia definicji nieodpłatnego świadczenia. Jedną z jej cech charakterystycznych jest ekwiwalentność świadczeń. Oznacza to, że umowa toolingowa nie jest opodatkowana PIT ani CIT.

AMORTYZACJA

Rozbieżności w zakresie amortyzacji pojawiają się na poziomie interpretacji indywidualnych Dyrektorów Izb Skarbowych i orzecznictwa WSA.

• Orzecznictwo

W wyroku NSA z dnia 25 lutego 2010 r. sygn. II FSK 1628/08 sąd dzieli środki trwałe podlegające amortyzacji podatkowej, na te które są wykorzystywane przez podatnika oraz te które są oddane do używania. Środki trwałe – tzw. „tooling” jego zdaniem nie można zaliczyć do pierwszej grupy, ze względu na brak bezpośredniego, fizycznego ich wykorzystywania przez podatnika na potrzeby jego działalności gospodarczej. Nie można ich również zaliczyć do drugiej grupy, z tego względu, że art. 16a ust. 1 ustawy o CIT zawiera zamknięty katalog umów (tj. najem, dzierżawa, leasing) na podstawie, których można podatkowo amortyzować środki trwałe oddawane do używania, a umowa o współpracę „tooling” się w nim nie zawiera. Skoro te środki trwałe nie podlegają podatkowej amortyzacji to kosztów tych nie można zaliczyć do podatkowych zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o CIT.

O braku możliwości zaliczania do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oddawanych do używania na podstawie umów o współpracę mówi również sąd, w wydanym 23 czerwca 2010 r. wyroku NSA sygn. II FSK 259/09. Uzasadnienie braku tej możliwości jest jednak zupełnie inne. Przekazywane w ramach umowy o współpracę środki trwałe sąd uznaje za oddane nieodpłatanie, z tego względu, że jego zdaniem obowiązek ponoszenia danych wydatków za inny podmiot nie wynikał w tym przypadku ani z postanowień zawartych w umowach ani z mocy prawa. W związku z tym nie ma w jego opinii uzasadnienia dla zaliczania takich kosztów do kosztów uzyskania przychodu, w związku z art. art. 16 ust.1 pkt 63 lit c. ustawy o CIT.

• Interpretacje

Odmienne zdanie w tej sprawie zawarte jest w interpretacji z dnia 15 listopada 2010 r. IPPB5/423-592/10-2/JC. DIS potwierdza przeciwne do zdania NSA stanowisko, że sformułowanie „na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą” zawarte w art. 16 a ust. 1 ustawy o CIT oznacza, że środek trwały musi służyć działalności gospodarczej podatnika, natomiast fizyczne używanie tego środka trwałego może mieć miejsce poza zakładem podatnika. Jednocześnie zgadza się ze stanowiskiem wnioskodawcy, że w tym przypadku zastosowania nie będzie miał art. 16 ust. 1 pkt. 63 lit. c, z tego względu, że sama konstrukcja umów o współpracę zawartych z kontrahentami wskazywała na odpłatność – w zamian za zobowiązanie m.in. do odpowiedniego eksponowania produktów, podmiot udostępniał swoim kontrahentom na podstawie umów użyczenia urządzenia umożliwiające realizację zawartych umów. Pozytywnie dla amortyzacji „toolingu” są również m.in. interpretacje: Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 21 maja 2010 r. sygn. IPPB5/423-191/10-2/AM oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 18 maja 2011 r. sygn. IPTPB3/423-6/11-4/KJ.

W konsekwencji zawarcia umowy toolingu nie dochodzi do przeniesienia własności środka trwałego na rzecz kooperanta, korzystającego z udostępnionego mu składnika majątku. Przedsiębiorca oddający ten składnik do używania zachowuje prawo do dokonywania od niego odpisów amortyzacyjnych, a odpisy te – na gruncie podatku dochodowego – stanowią dla niego koszty uzyskania przychodów, co potwierdzają liczne interpretacje organów podatkowych (np. pisma KIS z 24.09.2018, 0111-KDIB2-1.4010.286.2018.1.EN, a także IS w Warszawie z 7.02.2017, 1462-IPPB3.4510.1105.2016.1.MC, i 20.11.2014, IPPB5/423-879/14-2/KS, oraz Katowicach z 7.02.2013, IBPBI/2/423-1451/12/JS).

Z nieodpłatnym używaniem mamy do czynienia wówczas, gdy oddający w używanie nie czerpie z tego żadnych korzyści, lecz gdy odbywa się to kosztem jego majątku. Jednak gdy przekazanie sprzętu związane jest z dokonywaniem zakupów innych towarów, służy reklamie urządzeń lub wkalkulowane zostało w cenę towarów lub usług albo gdy pobierana jest z tego tytułu opłata doliczana do ceny produktów, trudno mówić o braku odpłatności. Środek trwały jest używany do osiągnięcia celu, jakim jest zysk czerpany ze stałej współpracy z podmiotem korzystającym ze sprzętu (zob. przywołana interpretacja KIS z 24.09.2018).

• KORZYŚCI

a) dla podmiotu zlecającego:

• brak konieczności zapłaty podatku 23% VAT, PIT/CIT,
• brak kosztów utrzymania środków trwałych (zazwyczaj koszty te pokrywa wykonawca),
• zlecający pozostaje właścicielem środków trwałych i może dokonywać odpisów amortyzacyjnych (przyjmując wykładnię Izb Skarbowych),
• opcja promowania marki poprzez np. umieszczenie logo na przedmiotach.

b) dla wykonawcy:

• użytkuje on środki trwałe dostarczone przez zleceniodawcę, bez konieczności ich zakupu,
• ma możliwość dalszego rozwoju firmy, poprzez uzyskanie dostępu do nowych technologii czy narzędzi,
• oszczędność m.in. na kosztach zakupu środków trwałych.

Kancelaria Prokurent zajmuje się analizą i przygotowywaniem Umów toolingu dla klientów. Jeżeli macie Państwo jakiekolwiek pytania, zapraszamy do kontaktu.

Autorzy:

Piotr Włodawiec – Radca prawny / Starszy Partner

Karolina Kochańska – Adwokat