W ostatnim czasie kontrowersję zaczęły wzbudzać konopie. Często nieświadomy konsument nie zdaję sobie sprawy z istnienia trzech rodzajów tej rośliny. Wyróżniamy konopie siewne, włókniste oraz indyjskie. Oprócz różnic w nazwach gatunkowych, dzielą je również właściwości.

Podstawową cechą, którą wykazują się konopie jest narkotyczność. Tak naprawdę takie stwierdzenie jest błędem, który popełniają konsumenci. Odurzające działanie powoduję tylko jeden rodzaj konopi, konopie indyjskie. Rośliny te są bogate w THC, substancję psychoaktywną.  
Pomimo braku oddziaływania na system nerwowy, uprawa konopi włóknistych podlega regulacjom prawnym. Wszystkie wymagania stawiane rolnikom, którzy chcą rozpocząć uprawę tej rośliny znajdują się w Ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Jeśli rolnik chce przeznaczyć uzyskane rośliny na użytek własny, wówczas areał takiej uprawy nie może stanowić więcej niż 1 ha/rocznie.

Konopie włókniste mają szerokie zastosowanie. Mogą być wykorzystywane na potrzeby włókiennicze, kosmetyczne, farmaceutyczne oraz naukowo- badawcze. Coraz bardziej powszechne staje się spożywanie konopi włóknistych przez ludzi. Zgodnie ze wspomnianą ustawą, roślina ta nie może zawierać więcej niż 0,20 % THC. Wartość ta jednak odnosi się tylko do surowca, który nie został poddany żadnej obróbce, która mogłaby spowodować zmianę jego składu. W wyniku procesów technologicznych mogą powstać półprodukty, które zawierają więcej niż 0,20 % THC.

Zgodnie z Katalogiem Nowej Żywności, wyciągi oraz inne produkty pozyskane z konopi włóknistej są zaliczane do nowej żywności. Wyjątek stanowią nasiona, olej z nasion oraz mąka, w przypadku których znana jest historia spożycia przed dniem 15 maja 1997r. Jeśli produkt był spożywany jako żywność przed tą datą, nie może być wpisany do katalogu Novel Food.

Konopie włókniste mogą uprawiać tylko osoby fizyczne lub przedsiębiorcy, którzy zostali wpisani do rejestru producentów konopi włóknistych oraz podmiotów prowadzących działalność w zakresie ich skupu. Rejestr prowadzi właściwy dyrektor oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (dyrektor oddziału KOWR). Producent, który zamierza prowadzić działalność w zakresie uprawy konopi włóknistej musi dysponować pomieszczeniem oraz środkiem transportu zabezpieczonym przed kradzieżą rośliny.

Wymogi, które muszą być spełnione w zakresie prowadzenia uprawy oraz skupu konopi włóknistych są bardzo często trudne w realizacji. W odpowiedzi na taki problem, wprowadzono ustawę z dnia 24 marca 2022r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw.

Wprowadzone zmiany dotyczą między innymi zezwolenia na uprawę. Wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 24 marca został zniesiony obowiązek uzyskiwania corocznego zezwolenia na uprawę. Zmianie uległa również definicja konopi. Podniesiono dopuszczalną zwartość THC i THCA do 0,3 % w przeliczeniu na suchą masę, przy czym zawartość THC i THCA podlegać będzie zaokrągleniu do jednego miejsca po przecinku. Wprowadzono obowiązek dla podmiotu zamierzającego uprawiać lub skupować konopie włókniste złożenia wniosku o wpis do rejestru do: dyrektora oddziału terenowego KOWR właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę podmiotu zamierzającego uprawiać konopie włókniste albo podmiotu zamierzającego skupować konopie włókniste od producenta konopi włóknistych. Wniosek taki składa się tylko przy rozpoczęciu działalności dotyczącej uprawy lub skupu konopi włóknistych. Dodatkowo ustalono zasady, że w kolejnych latach podmiot, który będzie kontynuować działalność w tym zakresie, składa do KOWR tylko informacje o zmianach dotyczących prowadzenia tej działalności (np. w zakresie zmiany uprawianej odmiany, powierzchni lub lokalizacji uprawy). Ustawa przewiduję również wprowadzenie przepisów obligujących KOWR do przeprowadzania kontroli producentów i podmiotów skupujących konopie włókniste. Przewidziano również nakładanie kar dla podmiotów, które prowadzą uprawę lub skup konopi włóknistych wbrew przepisom ustawy. Wprowadzono także przepisy obligujące KOWR do przeprowadzania kontroli producentów i podmiotów skupujących konopi. Przedstawione zmiany dotyczą również uprawy maku.

Autorzy:

1. Piotr Włodawiec – Partner, radca prawny
2. Anna Pakulska – inżynier technologii żywności