GPW Benchmark S.A. to firma odpowiedzialna za administrowanie benchmarkami w Polsce, w tym stopami referencyjnymi, takimi jak WIBOR i WIBID, oraz indeksami giełdowymi, takimi jak WIG20 czy mWIG40. Jej zadaniem jest zapewnienie wiarygodnych i przejrzystych danych dla rynku finansowego, które są wykorzystywane do ustalania oprocentowania kredytów, obligacji i innych produktów finansowych.
Wskaźniki i ich znaczenie
GPW Benchmark zarządza szerokim wachlarzem wskaźników, w tym:
- Stopy referencyjne: WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) i WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate), które są kluczowe dla ustalania oprocentowania kredytów, zwłaszcza hipotecznych.
- Indeksy giełdowe: WIG20, WIG30, mWIG40, sWIG80, które odzwierciedlają performance spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.
- Nowe wskaźniki: W ramach reformy wprowadzono POLSTR (Polish Short Term Rate), który ma zastąpić WIBOR i opiera się na rzeczywistych transakcjach depozytowych, co ma zwiększyć przejrzystość.
Wpływ na WIBOR i reformę stawek referencyjnych
GPW Benchmark bezpośrednio administruje WIBOR, co czyni go centralnym elementem jego działalności. Jednak reforma stawek referencyjnych w Polsce, nadzorowana przez Narodową Grupę Roboczą ds. Reformy Wskaźników (NWG), zmierza do zastąpienia WIBOR nowym benchmarkiem, POLSTR, do końca 2027 roku. Oczekuje się, że od drugiej połowy 2025 roku pojawią się pierwsze produkty finansowe oparte na POLSTR, takie jak obligacje skarbowe. Ta zmiana ma na celu zwiększenie wiarygodności i transparentności, przechodząc z prognoz opartych na panelach bankowych na dane transakcyjne.
Nieoczekiwanym szczegółem może być fakt, że reforma, pierwotnie planowana na 2024 rok, została przesunięta na 2027 rok, co może wpłynąć na długoterminowe plany kredytobiorców i instytucji finansowych.
Kluczowe punkty:
- GPW Benchmark zarządza wskaźnikami, w tym WIBOR, który prawdopodobnie zostanie zastąpiony do końca 2027 roku nowym wskaźnikiem POLSTR.
- Wskaźniki obejmują stopy referencyjne (WIBOR, WIBID) i indeksy giełdowe (np. WIG20, mWIG40).
- Reforma stawek referencyjnych w Polsce wydaje się zmierzać ku większej przejrzystości, z nowymi produktami opartymi na POLSTR planowanymi od połowy 2025 roku.
- Wpływ na WIBOR jest znaczący, ponieważ GPW Benchmark administruje tym wskaźnikiem, ale jego rola może się zmienić wraz z reformą.
Stowarzyszenie Rynków Finansowych ACI Polska
ACI Polska administrowało WIBOR przez niemal 25 lat, co obejmowało organizację fixingu i współpracę z firmą Thomson Reuters, która na zlecenie ACI kalkulowała stawki na podstawie danych od banków panelowych.
Przejście obowiązków w 2017 roku
W 2017 roku, z powodu nowych regulacji unijnych, takich jak Rozporządzenie BMR (Benchmark Regulation), ACI Polska przekazało obowiązki administracyjne GPW Benchmark SA. Decyzja ta wynikała z faktu, że stowarzyszenie nie mogło uzyskać licencji nadzorcy bez zmiany statusu prawnego, czego nie podjęło. Od 30 czerwca 2017 roku GPW Benchmark SA przejęło organizację fixingu, a Komisja Nadzoru Finansowego udzieliła zezwolenia na pełnienie funkcji administratora w grudniu 2020 roku, co umożliwiło dalsze stosowanie WIBOR w umowach finansowych.
ACI Polska, pełniące rolę administratora stawki WIBOR do 30 czerwca 2017 roku, odmawia udzielenia jakichkolwiek informacji. Oznacza to, że konsumenci nie mają realnej możliwości zweryfikowania sposobu ustalania wysokości swoich rat kredytowych.
Banki wprowadzają w błąd, twierdząc, że WIBOR jest transparentny i weryfikowalny, jednocześnie ukrywając przed kredytobiorcami fakt, że jego obliczenia są objęte tajemnicą.
Jako wskaźnik referencyjny WIBOR powinien spełniać określone standardy przejrzystości. Jego utajnienie stwarza ryzyko niekontrolowanego stosowania przez banki, co stanowi naruszenie zarówno prawa unijnego (BMR), jak i krajowego (prawo bankowe, ustawa o kredycie hipotecznym).
W razie pytań i wątpliwości związanych z powyższą materią zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami:
- Piotrem Włodawcem: wlodawiec[at]prokurent.com
- Marcinem Bandurskim: bandurski[at] prokurent.com
- Arturem Okoniem: okon[at] prokurent.com
Autorzy:
- Piotr Włodawiec – Radca prawny / Starszy Partner
- Marcin Bandurski – Adwokat / Partner
- Artur Okoń – Radca prawny / Partner
