Traceability to inaczej możliwość śledzenia produktu żywnościowego, paszy lub zwierzęcia w całym łańcuchu żywnościowym- przez wszystkie etapy produkcji i dystrybucji. Wyraża się w zasadzie „krok w tył , krok w przód”. Podmiot działający na rynku spożywczym musi najpierw zrobić „krok w tył”, a więc zapewnić identyfikację podmiotu, który mu dostarczył konkretny produkt. Następnie wymagany jest „krok w przód”, a więc zadbanie o identyfikację przedsiębiorstwa, któremu sam dostarczył ten produkt w dalszej kolejności. Nie wymaga się od przedsiębiorcy by zidentyfikował całą drogę, jaką produkt przeszedł. Porównując to do schodów- interesuje go jedynie stopień bezpośrednio przed nim i bezpośrednio za nim.
Możliwość śledzenia dotyczy obecnie wszystkich produktów żywnościowych, pasz i zwierząt hodowlanych, substancji przeznaczonych do dodania do żywności. Śledzimy więc nie tylko samą żywność, ale także zwierzęta, od których ona pochodzi wraz z tym co zdążyły spożyć w ciągu swojego życia. Taki system został ustanowiony sztandarowym dla całego sektora rozporządzeniem nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r.
Traceability jest instrumentem bezpieczeństwa żywności, za którego realizację ponoszą odpowiedzialność przede wszystkim przedsiębiorcy. Ich obowiązkiem jest współpraca z właściwymi organami kontroli. Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że system śledzenia nie angażuje w żaden sposób konsumentów. Nie jest do nich adresowany.
W celu gromadzenia informacji o dostawcach i odbiorcach swoich produktów przedsiębiorcy są zobowiązani stworzyć odpowiednie systemy i procedury identyfikacji. Jest z tym powiązane odpowiednie oznakowanie produktu umożliwiające jego identyfikację w całym łańcuchu żywnościowym. Nie ma tu jednego słusznego systemu. Operatorzy sektora spożywczego sami dokonują wyboru, byleby spełniał on zakreślone przez UE funkcje.
Śledzenie produktów ma dwa oblicza: umożliwia identyfikację, ale też obejmuje sprawne procedury wycofywania produktów z rynku, gdy stwarzają one zagrożenie dla ludzkiego zdrowia. Wycofanie obejmuje zarówno produkty wprowadzone na rynek i krążące w obrocie, jak i te które zdążyły dotrzeć do konsumenta.
W takiej sytuacji przedsiębiorca, który wykrył ryzyko dla ludzkiego zdrowia, informuje konsumentów o przyczynach wycofania. Gdyby to okazało się niewystarczające będzie zobowiązany zorganizować odbiór niebezpiecznych produktów od konsumentów. Swoją rolę odgrywają tu także sprzedawcy detaliczni i dystrybutorzy. Współdziałają z producentami i dostawcami przekazując informacje i poddając produkty kwarantannie.
Jak taki system śledzenia może wyglądać w praktyce? Przede wszystkim odpowiednie oznaczenia/ numery powinny być przydzielane produktom według ich lokalizacji, miejsca w łańcuchu dostaw i poziomu pakowania, np. palet. Nawet palety winny być wyposażone w odpowiedni numer. Tego typu oznakowanie jest powiązane z numerem seryjnym i numerem partii konkretnego produktu. Łącznie tworzą unikalny kod kreskowy (choć w branżach innych niż spożywcza popularne jest trawienie laserowe). Taki kod to swoista mapa, gdzie możemy zobaczyć jaką drogę przebył dany produkt- od sadownika hodującego jabłonie po sklep detaliczny oferujący sok jabłkowy w kartonie. Przepływ produktów musi się wiązać z przepływem informacji, więc niezbędne są odpowiednie oprogramowania komputerowe, bazy danych itp.
Łańcuch to łańcuch- każde ogniwo jest powiązane z drugim i nie może bez niego funkcjonować. Tak samo jest z systemem śledzenia.
Ustawodawca unijny nie uregulował kwestii odpowiedzialności za zapewnienie możliwości śledzenia żywności na poziomie UE. Pozostawił to odpowiednim władzom Państw Członkowskich. Polski ustawodawca w art. 100 ust.1 pkt. 7 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. 2006 Nr 171 poz. 1225 z późn. zmianami), zwana dalej ubżż. wprowadził sankcję karną w postaci grzywny dla przedsiębiorców, którzy nie wykonują czynności w zakresie identyfikacji dostawców lub odbiorców wbrew obowiązkowi zapewnienia możliwości śledzenia przewidzianemu w prawie unijnym. Niewykonywanie obowiązków w zakresie traceability uznał jednocześnie za wykroczenie.
Sankcja administracyjna grozi także przedsiębiorcy (producent, dystrybutor, sprzedawca detaliczny), który nie wycofuje z obrotu artykułu spożywczego szkodliwego dla życia i zdrowia ludzkiego, zafałszowanego lub zepsutego (art. 103 ust. 1 pkt. 3 ubżż). Wykrycie takich nieprawidłowości i identyfikację produktów umożliwia właśnie system traceability. Jeśli dany operator sektora spożywczego nie zareaguje w porę i nie wycofa danego artykułu z obrotu grozi mu nawet kara pieniężna w wysokości pięciokrotnej wartości brutto zakwestionowanej ilości środka spożywczego. Wymierza ją Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w drodze decyzji.
Cookie | Duration | Description |
---|---|---|
cookielawinfo-checbox-analytics | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics". |
cookielawinfo-checbox-functional | 11 months | The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional". |
cookielawinfo-checbox-others | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other. |
cookielawinfo-checkbox-necessary | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary". |
cookielawinfo-checkbox-performance | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance". |
viewed_cookie_policy | 11 months | The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data. |