#KancelariaProkurent
Kancelaria Prokurent była z Klientami – kiedy w 1989 r. była zmiana ustroju prawnego w Polsce, kiedy była uchwalana Konstytucja z 1997 roku, kiedy Polska wchodziła do Nato i UE, była kiedy na świecie był międzynarodowy kryzys finansowy w 2008 r. (po upadku Lehman Brothers). Za nami i przed nami dużo dobrego. Z Kancelarią Prokurent jesteście bezpieczni.
#ProkurentLawOffice
The Prokurent Law Firm was with clients – when in 1989 there was a change in the legal system in Poland, when the Constitution of 1997 was adopted, when Poland joined Nato and the EU. We were present when there was an international financial crisis in 2008 (after Lehman Brothers’ collapse). A lot of good is behind us and ahead of us. You can always feel safe with Kancelaria Prokurent/ Prokurent Law Office.
Autorzy/Author: Zespół Kancelarii/ Prokurent Law Firm Team
Zainteresował Cię artykuł, udostępnij go.
Are you interested in the article, share it.
e-mail: koronawirus@prokurent.com
Epidemia a zobowiązania umowne – klauzula rebus sic stantibus
Epidemia a zobowiązania umowne – klauzula rebus sic stantibus
(nadzwyczajna zmiana stosunków)
W obecnie panujących okolicznościach, wiele podmiotów gospodarczych ma lub będzie miało kłopoty z wywiązaniem się z zobowiązań umownych. Jednakże nie zawsze musi to dla tych podmiotów oznaczać konieczność ponoszenia negatywnych konsekwencji prawnych takiego stanu, takich jak, przykładowo, zapłata kar umownych bądź naprawa szkody wywołanej nie spełnieniem tych zobowiązań.
Polski system prawny przewiduje co najmniej dwie instytucje prawa służące temu aby strony umowy, w przypadku zaistnienia pewnych niezależnych od nich okoliczności, mogły bronić się przed negatywnymi skutkami niewywiązania się ze swych zobowiązań. Są to siła wyższa oraz klauzula nadzwyczajnej zmiany okoliczności (rebus sic stantibus)
Instytucję reguluje art. 357(1) § 1 Kodeksu Cywilnego, który mówi: „Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym.”
Instytucja ta w zasadniczo odmienny od siły wyższej sposób może ukształtować odpowiedzialność stron kontraktu.
Od siły wyższej, klauzula rebus sic stantibus różni się zarówno przesłankami (niemożliwość przewidzenia wobec przewidywania przez strony możliwości wystąpienia siły wyższej, nadmierne trudności w wykonaniu zobowiązania i zagrożenie rażącą stratą w razie jego wykonania) jak skutkami (uniknięcie zapłaty kary umownej bądź odszkodowania wobec możliwej zmiany sposobu wykonania zobowiązania, wysokości świadczenia a nawet, w skrajnych przypadkach, rozwiązania umowy przez sąd).
Natomiast tym, co łączy obie instytucje jest to, że zarówno siła wyższa jak i nadzwyczajna zmiana okoliczności, aby wywołać zamierzony przez stronę która się nie powołuje skutek, musi mieć znaczący i niewątpliwy wpływ na brak możliwości wykonania zobowiązania umownego, nadmierne trudności w jego wykonaniu, bądź grożącą rażącą stratę w wypadku jego wykonania. Obowiązek wykazanie tego spoczywa w obu przypadkach na tej stronie, która się na to powołuje.
Należy jednak mieć na uwadze, że te dwie instytucje są wobec siebie odrębne i powinny być stosowane alternatywnie.
W ocenie Kancelarii Prokurent obecna epidemia i związane z nią obostrzenia mogą być uznane zarówno za przejaw siły wyższej jak i nadzwyczajnej zmiany okoliczności. Jednakże zobowiązania umowne stron powinny być poddane indywidualnej ocenie pod kątem wpływu na zdolność do ich wykonywania, podobnie jak wybór instytucji prawnej mającej służyć ochronie interesów strony dotkniętej skutkami siły wyższej bądź nadzwyczajnej zmiany okoliczności. To czy istnieje adekwatny związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy nowymi okolicznościami a zdolnością strony do wykonania swych zobowiązań podlegać będzie bowiem, w większość przypadków, ocenie sądu.
