Wiele badań podkreśla potencjał terapeutyczny substancji psychodelicznych. Stosowane odpowiedzialnie są bezpieczne i nieuzależniające. Ważne jest, aby przyznać, że istnieje potencjalne ryzyko związane z ich stosowaniem. Istotne jest, aby podejść do używania psychodelików z ostrożnością i odpowiedzialnością, zwłaszcza jeśli chodzi o ich potencjalne niewłaściwe użycie lub nadużycie.

Współcześnie badacze skupiają się na wyjaśnieniu mechanizmów działania substancji psychodelicznych, celem określenia ich wpływu na ludzkie zachowanie.

Obiecujące są badania na szczególnych grupach ludności, które z uwagi na narastające narażenie na traumatyczne przeżycia częściej zmagają się z urazami mózgu, które predysponują problemy ze zdrowiem psychicznym. Przykładem mogą być badania przeprowadzone na grupie weteranów operacji specjalnych, z których 86% zgłosiło dawne urazy, którym przypisała objawy stresu pourazowego, depresji, lęku, nasilenia bezsenności i gniewu, a którzy nie reagowali na bardziej tradycyjne terapie. Podano im doustnie chlorowodorek ibogainy oraz 5-MeO-DMT (pochodna DMT). Uczestnicy zgłosili dużą poprawę w zakresie zgłaszanych przez siebie objawów, a także znaczny wzrost zadowolenia z życia. Miesiąc po leczeniu 48,6% badanych stwierdziło, że doświadczenie psychodeliczne było najbardziej znaczącym duchowo, 42,9% psychologicznie, a 17,1% określiło to jako najtrudniejsze lub najbardziej wymagające doświadczenie w swoim życiu.

Innym przykładem może być historia Ige, który przez 10 lat był spadochroniarzem i operatorem specjalnym w armii Stanów Zjednoczonych. Zmagał się on z deficytem empatii, w wyniku czego podatny był na przemoc i posiadał trudności z utrzymaniem relacji międzyludzkich. Zdecydował się na zażycie substancji psychodelicznych pod nadzorem lekarza, gdy medytacja, joga, terapia i prowadzenie dziennika nie pomogło. Stwierdził, ze doświadczenie psychodeliczne i terapia, która z nich wynikła zmieniła go w bardziej otwartą i kochającą osobę.

Jednym z głównych problemów związanych z używaniem psychodelików jest ryzyko doświadczania przytłaczających uczuć niepokoju, paranoi lub strachu pod wpływem substancji. Może to być traumatyczne doświadczenie i potencjalnie spowodować długotrwałe szkody psychiczne. Innym potencjalnym ryzykiem jest możliwość wywołania podstawowych problemów ze zdrowiem psychicznym. Pomimo, że psychodeliki wykazują potencjał w leczeniu chorób psychicznych mogą one również działać w sposób niepożądany powodując nasilenie się występujących stanów psychicznych. Istotna jest opieka lekarza podczas prowadzonej terapii. Kolejnym problemem jest wystąpienie tolerancji i uzależnienia od psychodelików.

Substancje psychodeliczne, jak wszystkie inne leki farmaceutyczne stanowią potencjalne ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. Ketamina jako jeden z psychodelików może wywoływać euforię i poczucie oderwania od rzeczywistości. Przykładowo infuzja ketaminy może spowodować, wzrost ciśnienia krwi, nudności i wymioty, zaburzenia percepcji tj. postrzegania czasu, niewyraźne widzenie oraz zaburzenia dysocjacji powiązane z doświadczeniami poza ciałem.

Powszechne są również halucynacje i niewyraźne widzenie. Bardzo rzadko, ale specyficznym efektem ubocznym stosowania ketaminy może być tzw.”k-hole”, czyli stan powiązany z uczuciem odłączenia od siebie i swojego  otoczenia.

W celu leczenia stanów depresyjnych podaje się znacznie mniejszą dawkę w porównaniu do dawki niezbędnej podczas znieczulenia. Podobnie jak substancje opioidowe, ketamina wykazuje właściwości uzależniające.

Badania wskazują, iż LSD zwiększyło subiektywne samopoczucie, szczęście, bliskość z innymi, otwartość i zaufanie. Spożycie LSD może wywołać niepożądane efekty. Wśród nich można wymienić wzrost ciśnienia krwi, częstości akcji serca, temperatury ciała, wielkości źrenic, kortyzolu w osoczu, prolaktyny, oksytocyny i adrenaliny. Oprócz nich mogą wystąpić również nudności i wymioty. Jednakże, niekiedy można doświadczyć trwałej traumy psychicznej, zwłaszcza w przypadku przyjmowania większych dawek, czy częstego używania. Jednym z niekorzystnych skutków używania halucynogenów, szczególności LSD jest utrzymujące się zaburzenie percepcji (HPPD), czyli ponowne doświadczenie jednego lub więcej objawów percepcyjnych, które powodują klinicznie istotny niepokój lub upośledzenie w społecznych zawodowych lub innych ważnych obszarach funkcjonowania, ale nie są spowodowane ogólnym stanem zdrowia. W badaniach przeprowadzonych przez Schindlera wykazano, że LSD powodowało zmniejszenie klasterowego bólu głowy. W swoim działaniu było efektywniejsze niż inne konwencjonalne leki. Badania wskazują, iż LSD zwiększyło subiektywne samopoczucie, szczęście, bliskość z innymi, otwartość i zaufanie.

MDMA to również substancja przyczyniająca się do uczucia euforii, jednakże może powodować trwałe uszkodzenia nerek i narządów, a także zaburzać rytm serca. Szczególnie w przypadku pacjentów z współistniejącymi schorzeniami. W przypadku zażycia MDMA można zaobserwować wśród działań niepożądanych wzrost ciśnienia tętniczego, przyspieszone tętno, ale również wzrost temperatury ciała, szczękościsk, bruksizm, zmniejszony apetyt, zaburzenia koncentracji i równowagi.

Według osób biorących udział w pewnym badaniu z użyciem psylocybiny wywołała ona w nich euforię oraz coś w rodzaju zwiększonej świadomości części ich otoczenia. Jednakże u niektórych pacjentów może powodować niepokojące halucynacje lub uczucie paniki i niepokoju. W innych badaniach wskazano, że stosowanie dużych dawek psylocybiny może prowadzić do problemów naczyniowych.

Ustalono, że działania niepożądane po spożyciu psylocybiny obejmują nudności, wymioty, uczucie dyskomfortu fizycznego, lęk i dezorientację. Powoduje ona również wzrost ciśnienia tętniczego i przyspieszenie tętna. W małych dawkach jest zazwyczaj dobrze tolerowana przez pacjentów i nie wywołuje poważnych działań niepożądanych wymagających interwencji lekarskiej. Podawanie wyższych dawek może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia epizodów psychotycznych.

Należy jednakże podkreślić, iż substancje psychodeliczne pomimo względnego fizjologicznego bezpieczeństwa mają swoje ograniczenia i mogą prowadzić do poważnych konsekwencji psychologicznych. Ich wpływ na funkcjonowanie ich użytkowników, może być zarówno pozytywny, jak i negatywny, w wielu aspektach życia.

Autorzy:

Piotr Włodawiec – Radca prawny / Starszy Partner

Weronika Szewc – Inżynier Technologii Żywności

Paweł Buczyński – Inżynier Technologii Żywności

Źródła:

1. https://www.termedia.pl/mz/Zastosowanie-substancji-psychoaktywnych-w-leczeniu,47703.html
2. https://www.nytimes.com/2022/01/05/well/psychedelic-drugs-mental-health-therapy.html
3. Nichols D.E., 2016: Psychedelics. Pharmacol Rev, 68(2):264-355
4. https://plmedbook.com/lsd-skutki-i-zagrozenia/
5. https://www.health.harvard.edu/blog/ketamine-for-major-depression-new-tool-new-questions-2019052216673
6. https://www.thecrimson.com/article/2022/2/19/psychedelics-tentative-renaissance/
7. https://chemical-collective.com/pl/blog/my%C5%9Blenie-nieszablonowe-psychodeliki-rozwi%C4%85zywanie-problem%C3%B3w-kreatywno%C5%9B%C4%87/
8. https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C98794%2Cpsychodeliki-poprawiaja-zdrowie-psychiczne-i-funkcje-poznawcze-u-weteranow?fbclid=IwAR2b3N-RaBY3i-Ti9YnwIfUv9n0IToCJZ4NEWsS__xJBUVaFb-noLXbOtLs