W ramach narzędzi informatycznych wspomagających bezpieczeństwo żywności i pasz, w 1979 r. UE ustanowiła System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (ang. Rapid Alert System for Food and Feed), w skrócie RASFF.
RASFF służy przede wszystkim do szybkiej wymiany informacji pomiędzy organami państw członkowskich będących członkami tego systemu, celem podjęcia działań zmierzających do zapobieżenia zagrożeniom dla zdrowia ludzkiego związanym z żywnością, materiałami do kontaktu z żywnością lub paszami.
Dostęp do systemu RASFF, a jednocześnie członkami systemu, są punkty kontaktowe RASFF, które reprezentują:
- Komisję Europejską;
- Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA);
- Kraje członkowskie UE;
- Kraje członkowskie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) – Norwegia, Liechtenstein, Islandia oraz Sekretariat Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) koordynujący wkład państw EOG.
Częściowym członkiem systemu, w zakresie odrzucania na granicach produktów pochodzenia zwierzęcego, jest również Szwajcaria.
Zgodnie z art. 52 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności, Komisja Europejska generalnie udostępnia do wiadomości publicznej informacje dostępne dla członków systemu RASFF. W ramach portalu utworzono ogólnodostępną internetową bazę danych, zwaną Oknem RASFF. Okno systemu RASFF obejmuje portal dla konsumentów systemu RASFF, który zawiera informacje na temat zawiadomień o wycofaniu produktu i ostrzeżeń publicznych dotyczących zdrowia publicznego.
W przypadku odnotowania poważnego, bezpośredniego lub pośredniego zagrożenia dla zdrowia publicznego związanego z żywnością, materiałami do kontaktu z żywnością lub paszą, odpowiedni organ kontrolny zgłasza je punktowi kontaktowemu Komisji Europejskiej za pośrednictwem systemu RASFF. Powiadomienia zgłaszane do systemu RASFF są sklasyfikowane według rodzajów ryzyka i definiowane są następująco:
- POWIADOMIENIA O ZAGROŻENIU, zwane również jako POWIADOMIENIA ALARMOWE – przesyłane, gdy żywność, materiał do kontaktu z żywnością lub pasza znajdująca się na rynku stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, i niezbędne jest podjęcie w tym zakresie natychmiastowych działań przez członków systemu RASFF, którzy potwierdzą, że dany produkt znajduje się na ich rynku.
- POWIADOMIENIA INFORMACYJNE – przesyłane, gdy zidentyfikowano ryzyko związane z wprowadzoną do obrotu żywnością, materiałem do kontaktu z żywnością lub paszą, jednak nie jest konieczne podjęcie natychmiastowych działań w tym zakresie przez pozostałych członków systemu RASFF, np. dany produkt nie jest już dostępny na ich rynku lub znajduje się jedynie na rynku kraju zgłaszającego powiadomienie.
- POWIADOMIENIA O ODRZUCENIU NA GRANICY – przesyłane do wszystkich posterunków granicznych Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), celem wzmocnienia kontroli i zapewnienia, że przetestowana przez właściwy organ przesyłka żywności lub paszy, dla której stwierdzono zagrożenie dla zdrowia i konieczne było odrzucenie, nie zostanie ponownie wwieziona do UE przez inny posterunek graniczny.
W przypadku informacji powiązanych z bezpieczeństwem produktów spożywczych lub paszowych, które nie zostały przekazane w postaci powyższych powiadomień, a zostały uznane za przydatne dla organów kontrolnych, przekazuje się je jako NEWS. Ten rodzaj komunikatu określany jest równieżmianem powiadomienia o aktualnych zdarzeniach, które zamieszczane jest w systemie elektronicznym iRASFF*, ponadto pochodzi z nieformalnego źródła, zawiera niezweryfikowane informacje lub dotyczy jeszcze niezidentyfikowanego produktu.
Warto podkreślić, że Komisja Europejska zapewnia poinformowanie państw trzecich niebędących członkiem systemu RASFF o tym, że zgłoszony produkt został wysłany do tego kraju lub gdy zgłoszono produkt pochodzący z tego kraju.
System RASFF, na mocy rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 2019/1715 z dnia 30 września 2019 r. ustanawiające przepisy dotyczące funkcjonowania systemu zarządzania informacji w zakresie kontroli urzędowych oraz jego składników systemowych („rozporządzenie w sprawie systemu IMSOC”), został włączony do sieci powiadamiania i współpracy, w której skład wchodzą również system pomocy i współpracy administracyjnej oraz sieć na rzecz przeciwdziałania fałszowaniu.
*system iRASFF – oznacza system elektroniczny wdrażający procedury systemu RASFF i systemu pomocy i współpracy administracyjnej
Stan prawny na dzień: 04.04.2023 r.
W razie pytań i wątpliwości związanych z prawem żywnościowym zapraszamy do kontaktu z naszym ekspertem, mec. Piotrem Włodawcem: wlodawiec[at]prokurent.com.pl
Autorzy:
Piotr Włodawiec – Radca prawny / Starszy Partner
Weronika Szewc – Inżynier Technologii Żywności
Źródła:
